عمل برداشتن رحم و ترکیدن فیبروم رحم: روش‌ها و تأثیرات بر سلامتی زنان

سلامت دستگاه تناسلی زنان یکی از مهم‌ترین بخش‌های بهداشت و پزشکی زنان است و مشکلاتی مانند فیبروم های رحمی یا نیاز به برداشتن رحم می‌تواند بر کیفیت زندگی و سلامت جسمی و روانی آن‌ها تأثیر بگذارد. عمل برداشتن رحم (هیسترکتومی) و ترکیدن فیبروم‌های رحم دو مسئله جدی هستند که بسیاری از زنان با آن مواجه می‌شوند. در این مقاله، به بررسی این دو موضوع، علل بروز آن‌ها، روش‌های درمان و تأثیرات آن‌ها بر سلامتی زنان می‌پردازیم.

عمل برداشتن رحم (هیسترکتومی)

هیسترکتومی به عمل جراحی‌ای اطلاق می‌شود که طی آن، تمام یا بخشی از رحم زنان برداشته می‌شود. این جراحی می‌تواند به دلایل مختلف از جمله درمان بیماری‌های زنان، مشکلات مربوط به رحم یا سرطان‌های دستگاه تناسلی انجام شود.

انواع هیسترکتومی

1. هیسترکتومی کامل (توپال): در این نوع جراحی، رحم به‌طور کامل برداشته می‌شود و در برخی موارد، گردن رحم نیز همراه با رحم برداشته می‌شود.
2. هیسترکتومی جزئی (ساب‌توپال): در این نوع عمل، تنها بخش بالایی رحم برداشته می‌شود و گردن رحم همچنان حفظ می‌شود.
3. هیسترکتومی رادیکال: در موارد سرطان، گاهی لازم است که علاوه بر رحم، بافت‌های اطراف آن، گردن رحم، و بخشی از واژن نیز برداشته شود. این نوع هیسترکتومی پیچیده‌تر است و بیشتر برای درمان سرطان‌های پیشرفته استفاده می‌شود.

دلایل انجام هیسترکتومی

1. فیبروم‌های رحمی: فیبروم‌ها توده‌های غیرسرطانی در رحم هستند که می‌توانند باعث خونریزی شدید، درد، یا مشکلات باروری شوند. در برخی موارد شدید، ممکن است نیاز به برداشتن رحم باشد.
2. اندومتریوز: وضعیتی که در آن بافت داخلی رحم (اندومتر) خارج از رحم رشد می‌کند و می‌تواند باعث درد و ناراحتی شدید شود. در موارد شدید، برداشتن رحم یکی از گزینه‌های درمانی است.
3. سرطان رحم، دهانه رحم، یا تخمدان: در موارد سرطان‌های دستگاه تناسلی زنان، هیسترکتومی به‌عنوان یک روش درمانی اساسی انجام می‌شود.
4. پرولاپس رحم: در این حالت، رحم از موقعیت طبیعی خود خارج شده و به داخل واژن یا حتی خارج از بدن می‌افتد. در موارد شدید، جراحی برداشتن رحم برای رفع این مشکل انجام می‌شود.
5. خونریزی غیرقابل کنترل: در برخی موارد، خونریزی‌های غیرطبیعی و شدید رحم که به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهند، می‌توانند نیاز به هیسترکتومی داشته باشند.

مزایای هیسترکتومی

• رفع درد و ناراحتی: زنانی که از مشکلات رحمی مانند فیبروم یا اندومتریوز رنج می‌برند، پس از برداشتن رحم از درد و ناراحتی رهایی می‌یابند.
• پیشگیری از سرطان: برای زنان با خطر بالای سرطان رحم یا دهانه رحم، هیسترکتومی می‌تواند به‌عنوان یک روش پیشگیری از ابتلا به سرطان عمل کند.
• درمان نهایی: در بسیاری از موارد مشکلات مزمن رحمی که به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهند، هیسترکتومی به‌عنوان یک راه‌حل دائمی توصیه می‌شود.

معایب و اثرات هیسترکتومی

• ناباروری دائمی: پس از برداشتن رحم، زنان دیگر قادر به بارداری نخواهند بود که این موضوع می‌تواند از نظر روان‌شناختی چالش‌برانگیز باشد.
• تغییرات هورمونی: اگر در طی عمل هیسترکتومی تخمدان‌ها نیز برداشته شوند، زنان وارد یائسگی زودرس می‌شوند که می‌تواند با علائمی مانند گرگرفتگی، خشکی واژن، و تغییرات خلقی همراه باشد.
• تأثیرات جسمانی و روانی: برخی از زنان پس از هیسترکتومی دچار افسردگی، کاهش اعتماد به نفس یا تغییرات جنسی می‌شوند که نیاز به حمایت روانی دارند.

ترکیدن فیبروم رحم

فیبروم‌های رحم توده‌های غیرسرطانی هستند که در دیواره رحم رشد می‌کنند. این توده‌ها معمولاً بی‌خطر هستند، اما در مواردی می‌توانند مشکلات جدی‌ای ایجاد کنند. یکی از مشکلات نادر اما جدی مربوط به فیبروم‌ها، ترکیدن فیبروم است که می‌تواند باعث خونریزی شدید و درد ناگهانی شود.

علل ترکیدن فیبروم رحم

1. افزایش فشار داخل فیبروم: در برخی موارد، رشد سریع فیبروم و افزایش حجم آن ممکن است باعث ترکیدن این توده شود.
2. کمبود خون‌رسانی به فیبروم: زمانی که خون‌رسانی به فیبروم قطع یا مختل شود، فیبروم می‌تواند دچار نکروز (مرگ بافتی) شده و ترکیده شود.
3. تروما یا ضربه: ضربات یا فشارهای شدید به ناحیه شکم می‌تواند باعث ترکیدن فیبروم‌های رحمی شود.

علائم ترکیدن فیبروم

• درد ناگهانی و شدید: ترکیدن فیبروم معمولاً باعث درد شدیدی در ناحیه شکم و لگن می‌شود که ممکن است به‌طور ناگهانی آغاز شود.
• خونریزی شدید: ترکیدن فیبروم ممکن است با خونریزی داخلی یا خونریزی شدید واژینال همراه باشد.
• تب و نشانه‌های عفونت: در برخی موارد، ترکیدن فیبروم می‌تواند باعث عفونت شود که با علائمی مانند تب و ضعف عمومی همراه است.

درمان ترکیدن فیبروم

1. درمان فوری: ترکیدن فیبروم یک وضعیت اورژانسی است و نیاز به مداخله پزشکی فوری دارد. در صورت بروز این وضعیت، بیمار باید سریعاً به بیمارستان مراجعه کند.
2. جراحی: در بیشتر موارد، ترکیدن فیبروم نیاز به جراحی دارد. بسته به اندازه و محل فیبروم، جراح ممکن است فیبروم را برداشته و یا حتی در موارد شدیدتر رحم را نیز خارج کند.
3. کنترل درد و خونریزی: در برخی موارد ممکن است برای کنترل درد و خونریزی، بیمار نیاز به مراقبت‌های ویژه و درمان‌های دارویی داشته باشد.

پیشگیری از ترکیدن فیبروم

• مراقبت‌های منظم پزشکی: زنانی که فیبروم دارند باید به‌طور منظم تحت نظر پزشک باشند تا از رشد سریع و مشکلات احتمالی پیشگیری شود.
• درمان فیبروم‌های بزرگ: در مواردی که فیبروم‌ها به‌اندازه بزرگ می‌رسند، پزشک ممکن است جراحی یا سایر روش‌های درمانی را برای جلوگیری از ترکیدن آن‌ها توصیه کند.

نتیجه‌گیری

عمل برداشتن رحم (هیسترکتومی) و ترکیدن فیبروم‌های رحم دو مسئله جدی و مهم در حوزه پزشکی زنان هستند. هیسترکتومی به‌عنوان یک روش درمانی برای مشکلات جدی رحمی مانند فیبروم، سرطان یا خونریزی غیرقابل کنترل انجام می‌شود و می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی زنان کمک کند، اما عوارضی نیز دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. از طرف دیگر، ترکیدن فیبروم‌های رحم یک وضعیت اورژانسی است که نیاز به مداخله فوری دارد و می‌تواند باعث درد و خونریزی شدید شود. در هر دو مورد، مشاوره با پزشک و مراقبت‌های منظم پزشکی اهمیت زیادی دارد تا از مشکلات جدی جلوگیری شود و بهترین روش درمانی انتخاب گردد.

منبع: دکتر فاطمه ارشادی

رپورتاژ / ۳۳۷۴۸۱