شفقنا زندگی – در دهههای اخیر، همهٔ کسانی که کتاب را دوست دارند و از کتاب حرف میزنند، با یک دغدغهٔ مهم هم دستوپنجه نرم میکنند: آینده کتاب.
آیا کتاب باقی میماند یا مانند بسیاری از اختراعات بشر کنار گذاشته میشود؟ آیا فُرم کتاب دستخوش تغییر میشود، اما کارکرد خود را حفظ میکند؟ آیا تبدیل شدن کتاب کاغذی به دیجیتال، تحولی در مسیر تکامل کتاب است یا باید آن را گامی در مسیر انقراض کتاب در نظر گرفت؟
در این باره اتفاقنظر وجود ندارد. پیشبینی تحولات تکنولوژی دشوار است و در عین حال، دلبستگی عاطفی به کتاب زمینهٔ خطا در قضاوت و تحلیل را افزایش میدهد.
با این حال، خواندن نظرات نویسندگان، متفکران و تحلیلگران در این زمینه آموزنده است. ماریو بارگاس یوسا، نویسندهٔ مطرح آمریکای جنوبی درباره آینده کتاب چنین میگوید:
در عصر ما پیامبران حزنآوری هم هستند که میگویند کتاب ناپدید خواهد شد.
آقای بیل گیتس کمی پیش در آکادمی سلطنتی زبان اسپانیایی در مادرید، در سخنانی هراسآور گفت: از این پس کتابها ناپدید میشوند و کامپیوتر با آمادگی کامل تمام عملکردهای کتاب را انجام میدهند و جایگزین آنها خواهند شد. او همچنین گفت که این اتفاق برای جهان بسیار خوب خواهد بود، زیرا زمانی که مصرف کاغذ از بین برود سطح جنگلها چند برابر میشود و کلروفیل بیشتری در محیط زیست بهوجود میآید.
خوب، امیدوارم که الهامات آقای بیل گیتس به وقوع نپیوندند. من شخصاً با کامپیوتر کار میکنم و بههیچوجه مخالف تحول فوقالعادهای که علوم و فنون برای بشریت به ارمغان آوردهاند نیستم، ولی فکر میکنم که ماندگاری کتاب در جهان آتی در کنار کامپیوترها و تمام شگفتیهای دیداری و شنیداری بستگی به ما دارد، فکر میکنم عملکردهای خاصی وجود دارند که فقط در حیطهی قدرت کتابها هستند.
عملکردهایی که در علوم ارتباطات و اطلاعات وجود ندارند تا کامپیوترها بتوانند واقعاً جانشین کتابها شوند. با کتاب رابطهای صمیمانه و خصوصی برقرار میشود؛ لازم است که کلمات را، از طریق جنبش تخیلی که جنبشی خلّاق است، تبدیل به تصویر کنیم؛ با آدمهایی مربوط شویم که حرکت و گفتگو میکنند، که میاندیشند و تعمق میکنند و بهنوعی ما را به دنیای خود میبرند. دنیاهایی که عملاً از حقیقت مطلق گریزانند، دنیاهایی که کنجکاوی و نارضایتی را بهطور منسجم و کامل در ما خلق میکنند، روح انتقادی را پرورش میدهند و ما را نسبت به محیط اطرافمان بسیار شکاک و پرمسئولیت بار میآورند.
این جملات را از بخش «در ستایش کتابخانه» از کتاب در ستایش ادبیات نقل کردیم. در ستایش ادبیات را آقای منوچهر یزدانی ترجمه کرده و انتشارات حکمت کلمه به بازار عرضه کرده است.
منبع: متمم
source
کلاس یوس