شاید بارها به آسمان خیره شده و از خود پرسیدهاید که چرا با وجود میلیاردها ستاره آسمان شب تاریک است؟ این پرسش رازی بزرگ در دل کیهان نهفته دارد.
با وجود اینکه میلیونها و حتی میلیاردها ستاره در آسمان شب میدرخشند، به طور شگفتانگیزی تاریک است. اگر نگاهی به آسمان در شب بیندازید، ممکن است از خود بپرسید که چرا با وجود این همه ستاره، آسمان تاریک به نظر میرسد؟ چرا نور این ستارگان به ما نمیرسد تا آسمان شب را پر از روشنایی کند؟
بیشتر بخوانید:
ستاره ها از روی ماه متفاوت دیده میشوند
چرا با وجود ستاره آسمان شب تاریک است؟
برای پاسخ به این سوال، ابتدا باید یک قیاس ساده داشته باشیم. فرض کنید در یک جنگل بزرگ ایستادهاید. اگر بین درختان فاصلهای وجود داشته باشد، میتوانید از میان آنها به آسمان نگاه کنید. اما اگر در جنگل بهطور کامل احاطه شده باشید و هیچ فاصلهای بین درختان نباشد، دید شما کاملا محدود میشود و هیچ نقطهای از آسمان قابل مشاهده نخواهد بود.
حالا تصور کنید این جنگل کل جهان است و درختان ستارهها هستند. اگر ستارهها در همه جای فضا پراکنده باشند، پس چرا شبها آسمان تاریک است؟ اگر ستارهها مثل چراغهای روشن باشند، نباید آسمان شب مثل روز روشن باشد؟ این سؤالی است که دانشمندان سالها به دنبال پاسخ آن بودهاند.
پارادوکس اولبرس ؛ چرا آسمان شب تاریک است؟
در قرن هفدهم، یک دانشمند آلمانی به نام یوهانس کپلر، سؤال جالبی پرسید: اگر به آسمان نگاه کنیم و ستارهها را ببینیم، آیا ممکن است روزی به جایی برسیم که دیگر ستارهای وجود نداشته باشد؟ انگار که یک مرز نامرئی در فضا وجود داشته باشد و بعد از آن، فقط تاریکی مطلق باشد. کپلر فکر میکرد شاید جهان ستارهها تا جایی ادامه پیدا کند و بعد از آن، هیچ چیز نباشد. اما این سؤال که این مرز کجاست و چرا وجود دارد، همچنان ذهن دانشمندان را مشغول کرده است.
بعدها، دانشمندان دیگری هم به این سؤال فکر کردند که چرا با وجود میلیاردها ستاره آسمان شب تاریک است. ستارهشناسی به نام هاینریش اولبرس برای حل این معما فرضیهای مطرح کرد و گفت شاید نور ستارهها در راه رسیدن به ما توسط گازها و گرد و غبارهای فضایی جذب میشود. انگار این گازها و گرد و غبارها مثل یک پرده جلوی نور ستارهها را میگیرند. اما این جواب هم درست نبود. چون اگر این گازها و گرد و غبارها نور ستارهها را بگیرند، خودشان گرم میشوند و شروع به تابش نور میکنند. پس باز هم آسمان باید روشن میبود.
ادگار آلن پو و کشف راز تاریکی آسمان شب
ادگار آلن پو شاعر و نویسنده آمریکایی، در سال 1848 به پارادوکس تاریکی آسمان شب پرداخت و راه حلی جالب ارائه داد. او معتقد بود که سن محدود کیهان میتواند علت اصلی این پدیده باشد. حتی اگر جهان بینهایت باشد، به دلیل سرعت محدود نور، پرتوهای نوری که از دورترین اجرام آسمانی ساطع میشوند، هنوز به زمین نرسیدهاند. بنابراین، تاریکی بخشهایی از آسمان شب به دلیل محدودیت زمانی برای رسیدن نور ستارگان است.
امروزه، دانشمندان بر این باورند که کیهان حدود 13.8 میلیارد سال پیش آغاز شده است. این یعنی که ما فقط ستارگانی را میتوانیم ببینیم که نورشان حدود 13.8 میلیارد سال پیش منتشر شده است. حتی اگر جهان خیلی بزرگ و بیپایان باشد، نور همه ستارهها به ما نمیرسد. چرا که نور با سرعت مشخصی حرکت میکند و برای رسیدن به ما زمان نیاز دارد.
پس جاهایی از فضا هست که نور ستارههایش هنوز به ما نرسیده است. علاوه بر این، ستارهها مثل ما انسانها عمر محدودی دارند. وقتی سوختشان تمام میشود، میمیرند و دیگر نمیدرخشند. پس همیشه ستارههای جدیدی جایگزین ستارههای قدیمی میشوند. اما روزی میرسد که دیگر هیچ سوختی برای ساختن ستاره جدیدی نماند و همه ستارهها خاموش شوند و آسمان کاملا تاریک شود.
آسمان شب تاریک است چون جهان هنوز خیلی جوان است. نور ستارههای خیلی دور هنوز به ما نرسیده است. حتی اگر جهان بیپایان باشد، ستارهها هم روزی میمیرند و دیگر نوری از آنها ساطع نمیشود. به همین دلیل، آسمان همیشه بخشی از آن تاریک خواهد ماند. این راز بزرگ، که به پارادوکس اولبرس معروف است، نشان میدهد که تاریکی آسمان به خاطر محدودیتهای زمان و انرژی در جهان است.
source