نقد سریال ?…What If | فصل سوم

سریال ?…What If با ایده‌ی گشت‌وگذار در مولتی‌ورس مارول پایه‌گزاری شد تا تماشاچیان داستان‌هایی متفاوت از کاراکترهای آشنای این جهان را تجربه کنند. ولی انگار اکنون که به سیزن ۳ عنوان ?…What If رسیده‌ایم، پتانسیل داستان‌های بی‌کران مارول از دست رفته؛ چرا که تأیید شد که فصل سوم واپسین سیزن سریال ?…What If است. با این وجود، آیا مارول توانست یک پایان درخور برای داستان‌های بی‌نهایت خود ارائه کند؟ این را در بررسی سیزن ۳ سریال ?…What If از ویجیاتو بخوانید.

ایده‌ی آغازین سریال ?…What If یک سری آنتولوژی بود که در آن یک انتخاب متفاوت، هر چه بزرگ یا کوچک، مایه‌ی پیدایش دنیایی می‌شد که با جهان بنیادین دنیای سینمایی مارول فرق داشت. بدین گونه، فرصتی پیش می‌آمد تا نگارش‌های گوناگونی از رویدادها و شخصیت‌های مختلف را در به همراه واچر در اپیزودهای نیم ساعته به تماشا بنشینیم. هر کدام از این روایات میتوانستند حال‌وهوای متفاوتی داشته باشند؛ از تم حماسی و ترسناک گرفته تا استفاده از عناصر عجیب‌وغریب و کمدی. همان چیزی که برای دهه‌ها در کمیک‌های ?…What If رخ می‌دهند.

به این ترتیب، یک پتانسیل بی‌نهایت برای داستان‌گویی و روایت ماجراها پیش می‌آید تا بدون نگرانی بابت به هم خوردن سامان هستی بنیادین ام‌سی‌یو، داستان‌هایی به نمایش درآیند که با فضاسازی تازه به سرگرم کردن مخاطبان می‌پردازند. در این روند، حتی دیوانه‌وارترین و دورازانتظارترین ماجراها نیز بدون خللی به سادگی قابل پیاده شدن هستند.

شماری از این دست داستان‌ها را هم در سیزن‌های پیشین دیدیم. از حماسه‌هایی همانند سرگذشت دکتر استرنجی که همه‌ی جهان خود را از بین برد تا دنیایی که در آن اولتران به پیروزی رسید. جا برای ژانرهای وحشت و کمدی با اپیزودهایی مثل ?…What If Zombies و?…What If Happy Hogan Saved Christmas باز بود.

طبیعتاً این گوناگونی باعث می‌شود تا شماری از روایات به دل خیل بزرگ‌تری از تماشاچی‌ها بنشیند و تعدادی نیز برای مخاطبان محدودی خوشایند باشد. این نهاد عناوین آنتولوژی‌محور است. البته سریال ?…What If بیش‌تر روی نوار افت قرار داشت تا اوج و در بازه‌ی سه فصلی خود روی‌هم‌رفته در سراشیبی قرار داشت تا سیزن سوم در کم‌ارزش‌ترین جایگاه قرار بگیرد.

مانند فصول پیشین، برخی از اپیزودهای این سیزن ماجراهایی خودپا را روایت می‌کنند و دسته‌ای از آن‌ها هم به پایان فصل پیوند می‌خورند. قسمت‌های مستقل این گونه به چشم می‌آیند که انگار نویسندگان استخدام‌شده توسط مارول از سر اجبار و رفع تکلیف آن‌ها را نوشتند و هیچ اندیشه، خرد و ذوقی پشت آن‌ها وجود ندارد. سوای ادای احترامی که این اپیزودها به شماری از ساب‌ژانرهای دنیای فیلم و سریال انجام می‌دهند، چندان در ارائه داستان و حال‌وهوا موفق نیستند.

قسمت‌هایی هم که به یکدیگر متصل بودند تا انتهای ?…What If را رقم بزنند چندان اوضاع خوبی ندارند. با این که این پایان این سریال یک نمایش از رقص نور و رنگ است اما هر آن چه به آن مربوط می‌شود با منطق جور در نمی‌آید. ایده‌ی اساسی این پایان حول محور دخالت‌های اوآتو روی روند واقع جهان‌های متفاوت می‌چرخد؛ چیزی که انگار نویسندگان مارول فراموش کردند در همه‌ی سیزن‌های قبلی رخ داد. برای همین نیز چند اپیزود انتهایی را باز با تکرار این ایده در هم می‌آمیزند تا بهانه‌ی فینال جور شود.

داستان‌های پس‌زمینه‌ای که از رویدادها و کاراکترهای درگیر با پایان ?…What If ارائه می‌شوند هم هیچ کمکی به پیش‌رفت داستان و از سردرگمی بیرون آمدن مخاطب ندارند. از این که چگونه بردی که در اپیزود ۴ رونمایی شد به چیزی که در اپیزود ۷ رسید تا از هم پاشیدن نگهبانان مولتی‌ورس و پیدا شدن سروکله‌ی استورمی که شایسته‌ی پتک میلونیر است؛ هیچ کدام از این موارد برای تماشاچی توضیح داده نمی‌شود تا تماشاچی بماند و پرسش‌های اساسی بی‌پاسخش.

از سوی دیگر، هیچ کدام از کاراکترهای برجسته‌ی پیشین مارول در این ساخته مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. انگار که کنار گذاشتن‌های شخصیت‌های برجسته در این سریال، نه یک ابزار روایی بلکه ابزار بازاریابی و تبلیغاتی بود. در سراسر سیزن ۳ سریال ?…What If تنها هالک از اعضای بنیادین اونجرز مورد استفاده قرار می‌گیرد و همه‌ی کاراکترهای دیگر از شخصیت‌های تازه‌تری هستند که مارول می‌خواهد از آن‌ها در فازهای نوی دنیای سینمایی بهره ببرد. به طور دقیق‌تر، مارول با فصل سوم ?…What If تنها می‌خواست به مخاطبان یادآوری کند که بیخیال شخصیت‌های مهم دنیایش شوند و به جایش به کاراکترهایی دل ببندند که زین پس قرار است مورد استفاده قرار بگیرند.

اهمیت به بعد فنی این فصل هم افت آشکاری دارد. فرای کم‌اهمیت جلوه دادن دخالت‌های قبلی اوآتو، می‌بینیم که دستگاهی به عریض‌وطویلی مارول که اگر بزرگ‌ترین غول کنونی سرگرمی نباشد، یکی از بزرگ‌ترین غول‌های این صنعت است، هنوز هم ساده‌ترین کار همچون لیپ سینک کردن یک سری ۷ قسمتی انیمیشنی که طول آن‌ها تنها نیم ساعت هستند را هم درست انجام نمی‌دهد. کیفیت ساخت ?…What If به گونه‌ای‌ست که از یک استودیوی مستقل درجه چندم که چندان ذوقی برای پروژه‌ی خود ندارد انتظار می‌رود، نه هیولایی همانند مارول.

با ریزتر شدن نسبت به ایرادات این سریال انیمیشنی می‌توان از دیالوگ‌های بی‌محتوا تا حتی لیست عوامل ساخت گفت که در آن جا نیز مارول کارش را درست انجام نداده است. کافی‌ست نگاهی به کردیتز اپیزود ۷ بیندازید تا ببینید نه تنها با اشتباه تایپی برای اسم کاپیتان کارتر طرف هستید بلکه برای کارول دنورزی که هیچ دیالوگی ندارد صداپیشه ذکر شده است.

این سریال پتانسیل بی‌کرانی درون خود جای داده بود و حتی خودش هم به آن اذعان دارد. شماری از این دست «چه می‌شد اگر…؟!»ها به شکل تصاویر گذرا در قسمت پایانی به نمایش درمی‌آیند تا بیش‌تر یادآوری این باشند که «می‌شد» ولی «خواسته نشد». در همین چهارچوبی که سریال خودش را زندانی کرد نیز فرصت روایت‌های هیجان‌انگیزتر و ژرف‌تری بود؛ از تقابل ایدئولوژیک اوآتو و دیگر واچرها تا استورمی که قبل‌تر درباره‌اش گفتیم. اگر?…What If به دنبال پیوند زدن روایت‌های خود به یکدیگر به جای ارائه‌ی اثری آنتولوژی بود، چه بهتر که روی چنین مواردی تمرکز می‌کرد تا این که «چه می‌شد اگر… آگاتا هارکنس به هالیوود می‌رفت؟» را به نمایش بکشد.

نکته‌ی مثبتی که می‌توان در مورد سیزن ۳ سریال ?…What If گفت چند اپیزود طنز سرگرم‌کننده و همچنین استفاده‌ی بیش‌تر از بازیگران ام‌سی‌یو در جایگاه صداپیشگی کاراکترهای خودشان است. چنین چیزی نه تنها ادای احترام به مخاطبان و بازیگران محسوب می‌شود بلکه کمک می‌کند تا آن شخصیت‌ها برای تماشاچیان حس آشنایی بیش‌تری داشته باشد. از بین همه‌ی صداپیشگان برجسته‌تر نیز باید به آلیسون سیلی-اسمیت اشاره کرد که دوباره پس از سریال‌های انیمیشنی ایکس-من به ایفای نقش استورم در ?…What If هم پرداخت.

سخن پایانی درباره‌ی سیزن ۳ سریال ?…What If

افت مارول به سادگی به سریال ?…What If نیز راه پیدا کرد تا شاهد یک اثر ضعیف دیگر از این غول سرگرمی باشیم. این که اثری با پتانسیل بی‌کران تنها با ۲۶ اپیزود (که همه‌شان هم موفق نبودند) به پایان برسد و فصل پایانی‌اش بیش‌تر شبیه تبلیغات برای آینده‌ی ام‌سی‌یو باشد تا یک اثر ریسک‌پذیرِ سرگرم‌کننده، زنگ خطر را بلندتر از قبل برای مارول به صدا درمی‌آورد. آیا مارول می‌تواند خود را نجات دهد؟ اگر قرار باشد تنها با سیزن ۳ سریال ?…What If به این پرسش پاسخ دهیم، با یک نه روبه‌رو خواهیم شد.

30

امتیاز ویجیاتو