اگرچه خواب زمانی برای استراحت و بازیابی انرژی بدن تلقی می‌شود، اما مغز ما در این حالت به‌طرز شگفت‌آوری فعال باقی می‌ماند. در واقع، تحقیقات نشان می‌دهد که پشت پلک‌های بسته ما، فعالیت‌های بیشتری نسبت به آنچه پیش‌تر تصور می‌شد در جریان است. گروهی از پژوهشگران در سوئیس اخیراً در یک تحقیق با بررسی حرکات چشم در زمان خواب به این نتیجه رسیده‌اند.
یک تحقیق جدید، مردمک چشم شرکت‌کنندگان در خواب را مورد بررسی قرار داده و روش جدیدی را معرفی کرد که می‌تواند در مطالعه اختلالات خواب کاربرد داشته باشد. در مطالعه‌ای که در مجله Nature Communications منتشر شد، پژوهشگران سوئیسی مردمک چشم شرکت‌کنندگان خوابیده را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند.
این مطالعه نشان می‌دهد که اندازه مردمک چشم ما در حالت ناخودآگاه دائماً تغییر می‌کند و این تغییرات نشان‌دهنده سطوح مختلف فعالیت مغز، یعنی واکنش مغز به محرک‌ها، است. با تحقیقات بیشتر، ممکن است روزی پزشکان بتوانند از فعالیت مردمک برای تشخیص بیماری‌هایی مانند اختلالات خواب استفاده کنند.
کارولین لوستن‌برگر، عصب‌شناس دانشگاه ETH زوریخ و یکی از نویسندگان این مطالعه، در بیانیه‌ای از دانشگاه اظهار داشت: «پویایی مردمک نشان‌دهنده وضعیت برانگیختگی یا سطح فعال‌سازی مغز در نواحی مسئول تنظیم خواب و بیداری است. این مشاهدات با فرضیه پیشین که عمدتاً سطح برانگیختگی در خواب را پایین می‌دانست، در تضاد است.»
به گفته پژوهشگران، لوکوس سرولئوس (locus coeruleus)، بخشی از مغز که سطح فعال‌سازی را تنظیم می‌کند در ساقه مغز قرار دارد و مطالعه آن در هنگام خواب به‌طور خاص دشوار است. از آنجا که اندازه مردمک به‌عنوان شاخصی از فعالیت مغز شناخته شده است، لوستن‌برگر و همکارانش فرض کردند که می‌توان از آن برای ردیابی فعال‌سازی مغز در زمان خواب نیز استفاده کرد.
این تیم مدعی است که برای اولین بار در این تحقیق توانسته حرکات چشم را در طول چند ساعت خواب مشاهده کند و شاید با خود فکر کنید: چگونه؟ تصویر اصلی بالای این مطلب یک عکس آرشیوی نیست؛ بلکه دقیقاً نشان می‌دهد که آن‌ها چگونه این کار را انجام داده‌اند. پژوهشگران به‌سادگی یک چشم هر شرکت‌کننده را با نوار چسب باز نگه داشتند، آن را با پماد چشمی مرطوب کردند و سپس با یک بانداژ شفاف پوشاندند.
مانوئل کارو دومینگز، مهندس زیست‌پزشکی در ETH زوریخ و نویسنده اصلی این مطالعه که این تکنیک را ابداع کرده، توضیح داد: «نگرانی اصلی ما این بود که آیا شرکت‌کنندگان با چشمان باز قادر به خوابیدن خواهند بود یا نه. اما در یک اتاق تاریک، اکثر افراد فراموش می‌کنند که چشمانشان هنوز باز است و به‌راحتی می‌خوابند.»
به‌طور کلی، حرکات مردمک شرکت‌کنندگان در این تحقیق نشان داد که سطح فعال‌سازی مغز در طول خواب دائماً در حال تغییر است. به گفته پژوهشگران، این یافته یک ویژگی زیستی را در انسان‌ها تأیید می‌کند که پیش‌تر در مطالعات روی جوندگان مشاهده شده بود.
این تیم همچنین ارتباطی بین پویایی مردمک در خواب و الگوهای خاص فعالیت مغزی، از جمله امواج مغزی مرتبط با پایداری خواب و تثبیت حافظه، کشف کرد. علاوه بر این، آن‌ها دریافتند که شدت واکنش مغز به صدا به سطح فعال‌سازی آن بستگی دارد که از طریق مردمک شرکت‌کنندگان مشخص می‌شود. با این حال، این مطالعه نتوانست ثابت کند که آیا به‌طور مستقیم بر پویایی مردمک تأثیر می‌گذارد یا خیر.
لوستن‌برگر توضیح داد: «ما صرفاً تغییراتی در مردمک را مشاهده می‌کنیم که با سطح فعال‌سازی مغز و فعالیت قلب مرتبط است.» این تیم قصد دارد در مطالعه بعدی این ارتباط بالقوه و تأثیر سطوح فعال‌سازی بر خواب را بیشتر بررسی کند. اگر آن‌ها بتوانند رابطه علی محکمی پیدا کنند، ممکن است روزی حرکات مردمک برای تشخیص اختلالاتی مانند بی‌خوابی، اختلال استرس پس از سانحه، یا حتی روند بهبودی بیماران در کما مورد استفاده قرار گیرد.
هنوز مشخص نیست که آیا چشمان ما پنجره‌ای به روح هستند یا نه؟ اما همان‌طور که تحقیقات این تیم نشان می‌دهد، آن‌ها بدون شک پنجره‌ای به سوی مغز هستند!
source
کلاس یوس