چرا باز شدن قفل iOS برای ساعت‌های هوشمند خبری خوش است؟

تصور کنید در حال جست‌وجوی راهنمای خرید ساعت هوشمند هستید. کافی است سری به وب‌سایت‌ها بزنید تا ببینید این راهنماها یا به‌صورت جداگانه برای iOS و اندروید تنظیم شده‌اند یا با دسته‌بندی‌هایی مثل «بهترین برای کاربران آیفون» و «بهترین برای اندروید» روبه‌رو می‌شوید. این جدایی، ریشه در سیاست‌های اپل دارد که سال‌هاست تجربه استفاده از ساعت‌های هوشمند غیراپلی را برای کاربران آیفون به چالش کشیده است.

قفل اکوسیستم iOS در برابر ساعت‌های هوشمند

پنج سال پیش، می‌توانستید یک ساعت هوشمند سامسونگ بخرید و آن را با آیفون خود جفت کنید، اما تجربه‌اش هرگز به پای اپل واچ نمی‌رسید. اپل از همان ابتدا تعامل iOS با محصولات رقبا را محدود کرد؛ به‌گونه‌ای که انگار کاربران را به‌طور غیرمستقیم مجبور می‌کرد فقط سراغ اپل واچ بروند. این ساعت نه‌تنها به‌راحتی با مک و ایرپادز هماهنگ می‌شد، بلکه پاسخ سریع به پیام‌ها و اتصال دائمی با آیفون را هم به یک تجربه بی‌دردسر تبدیل کرده بود. اما این راحتی بهایی داشت: چشم‌پوشی از تنوع و شاید محصولی با طراحی جذاب‌تر از نگاه شما.

شرکت‌های اندرویدی سال‌هاست از این بسته بودن اکوسیستم اپل شکایت دارند. از غول‌های فناوری گرفته تا استارتاپ‌ها، وقتی می‌پرسید چرا محصولاتشان با آیفون درست کار نمی‌کند، همه یک جواب دارند: «اپل اجازه نمی‌دهد.» به همین دلیل، وقتی در سال 2021 سازندگان ساعت‌های اندرویدی با عرضه Wear OS 3 پشتیبانی از iOS را کنار گذاشتند، کسی تعجب نکرد. از آن زمان، تعداد شرکت‌هایی که ابزارهای پوشیدنی مستقل از پلتفرم تولید می‌کنند، روزبه‌روز کمتر شده است.

تا چند سال پیش، اگر بهترین تجربه ساعت هوشمند را می‌خواستید، چاره‌ای جز خرید اپل واچ نداشتید. اما حالا اوضاع فرق کرده. اگر طرفدار دوآتشه اپل نباشید، احتمالاً قبول دارید که دوران سلطه بی‌چون‌وچرای اپل در عرضه محصولات بی‌رقیب به سر آمده. در بازارهایی مثل گوشی‌های تاشو یا حتی ساعت‌های هوشمند، اپل گاهی فقط نظاره‌گر بوده و قابلیت‌هایی که رقبا سال‌ها پیش معرفی کرده‌اند، با تأخیر و البته با تبلیغات پرزرق‌وبرق به محصولاتش اضافه شده‌اند.

به همین دلیل، تصمیم اخیر کمیسیون اروپا برای الزام اپل به باز کردن قابلیت همکاری iOS با دیگر تولیدکنندگان گجت‌ها، یک نقطه عطف به شمار می‌رود. اگر هنوز این خبر را نخوانده‌اید، خلاصه‌اش این است: اپل دیگر نمی‌تواند ویژگی‌های iOS را انحصاراً به محصولات خودش محدود کند. در مورد ساعت‌های هوشمند، این یعنی شرکت‌های دیگر حالا می‌توانند به اعلان‌های iOS دسترسی داشته باشند و با آن‌ها تعامل کنند. این تغییر نه‌تنها برای ساعت‌های اندرویدی بلکه برای طرفداران گارمین که سال‌ها از نبود تعامل کامل با iOS گله‌مند بودند هم خبر خوشی است.

اپل البته این تصمیم را محکوم کرده و آن را «مانعی برای نوآوری» خوانده که این شرکت را مجبور می‌کند «ویژگی‌های جدیدش را رایگان در اختیار رقبایی قرار دهد که تابع قوانین ما نیستند.» اما آیا واقعاً اکوسیستم بسته اپل به نفع نوآوری بوده؟

ساعت‌های هوشمند در بن‌بست نوآوری

چند سال اخیر برای ساعت‌های هوشمند چندان درخشان نبوده است. سامسونگ در سری 2024 خود، با گلکسی واچ اولترا و گلکسی واچ FE، به‌وضوح از اپل تقلید کرد. اپل هم در سال 2022 مدل اولترا را معرفی کرد، اما سری 10 سال گذشته‌اش چیزی جز به‌روزرسانی‌های تکراری نبود. اپل واچ اولترا 2 فقط یک رنگ جدید گرفت، هرچند باید اعتراف کرد آن رنگ واقعاً چشم‌نواز بود. در دنیای ابزارهای پوشیدنی، انگار ساعت‌های هوشمند فقط «هستند» و دیگر هیجان سابق را ندارند.

واقعیت این است که انتخاب‌ها از پیش تعیین شده‌اند: اگر آیفون دارید، اپل واچ می‌خرید؛ اگر اندروید دارید، سراغ گلکسی واچ یا شاید شیائومی و در نهایت ورزشکاران حرفه‌ای هم معمولاً سراغ گارمین می‌روند. هیچ‌کدام از این شرکت‌ها انگیزه جدی برای نوآوری یا شکستن چارچوب‌ها ندارند، چون قفل اکوسیستم‌ها تضمین می‌کند که نیازی به رقابت شدید نیست. نتیجه؟ ساعت‌های هوشمند به محصولی خسته‌کننده تبدیل شده‌اند و همه منتظر یک نوآوری بزرگ بعدی، شاید در حوزه سلامت با تأییدیه FDA هستند.

دلم برای شور و هیجان عجیب‌وغریب سال‌های 2014 تا 2020 تنگ شده است؛ دورانی که ساعت‌های هوشمند هنوز پر از ایده‌های تازه بودند. بعید می‌دانم مدل‌های 2025 تفاوت چشمگیری با محصولات فعلی داشته باشند، هرچند خیلی دوست دارم اشتباه کنم.

آزادی انتخاب، کلید پیشرفت

تصمیم اتحادیه اروپا مثل کلیدی است که قفل انتخاب را باز می‌کند. دیگر چه دلیلی دارد یک دونده ماراتن که عاشق معیارهای دقیق، برنامه‌های تمرینی رایگان و باتری یک‌ماهه است، فقط برای دیدن اعلان‌ها مجبور به خرید اپل واچ اولترا شود، وقتی گارمین می‌تواند نیازش را برآورده کند؟ آزادی کاربر همیشه برنده است.

ماجرای پاوربیتس پرو 2 درس عبرتی است. این محصول اپل در اندروید دست‌ودلبازتر از iOS عمل می‌کند. در iOS، پایش ضربان قلب به چند اپلیکیشن محدود شده و کاربران باید بین ضربان‌سنجی یا موسیقی یکی را انتخاب کنند، محدودیتی که کاربران اندروید هرگز حسش نکرده‌اند. آیا پاوربیتس در iOS روان‌تر است؟ بله. اما برای همه، این روان بودن اولویت نیست. بعضی‌ها فقط می‌خواهند خودشان فرمان را به دست بگیرند.

حرف آخر

راحتی اکوسیستم بسته را نمی‌شود انکار کرد، اما اگر اپل واچ واقعاً پادشاه ساعت‌های هوشمند است، باید بتواند تاجش را حتی با باز شدن دروازه‌های iOS نگه دارد. تصمیم اتحادیه اروپا نه‌تنها قدرت انتخاب را به کاربران برمی‌گرداند، بلکه می‌تواند بازار ساعت‌های هوشمند را از خواب زمستانی بیدار کند. این بازار مدت‌هاست منتظر یک انقلاب است و شاید این همان جرقه‌ای باشد که نیاز داشتیم.