هواپیمای آمریکایی SR-72 دارک استار: پرنده‌ی سرعت که از هر موشکی هم پیشی می‌گیرد!

تصور کنید هواپیمایی بتواند آن‌قدر سریع پرواز کند که هیچ موشکی نتواند به آن برسد! این رؤیا در حال تبدیل شدن به واقعیت است. لاکهید مارتین روی هواپیمایی به نام SR-72 “دارک استار” کار می‌کند؛ جانشینی برای هواپیمای جاسوسی بی‌نظیر SR-71 بلک‌برد.

این پروژه جاه‌طلبانه توسط بخش معروف و بسیار محرمانه لاکهید مارتین، یعنی اسکانک ورکس (Skunk Works)، در حال پیگیری است. بخشی که در گذشته هم سازنده هواپیماهای پیشرفته و پنهانی مانند خود بلک‌برد بوده است. آن‌ها روی ساخت پرنده‌ای کار می‌کنند که قرار است توانایی‌های جمع‌آوری اطلاعات، نظارت و شناسایی (ISR) را به سطح کاملاً جدیدی ببرد.

نکات کلیدی این پرنده‌ی فوق‌العاده:

• سرعت باورنکردنی: انتظار می‌رود دارک استار به سرعتی بیش از ۶ ماخ (یعنی بالای ۷۴۰۰ کیلومتر بر ساعت!) برسد. این سرعت با استفاده از دو نوع موتور کار می‌کند: موتورهای معمولی جت (توربوفن) برای برخاست و سرعت‌های اولیه، و موتورهای بسیار پیشرفته “اسکرم‌جت” برای رسیدن به سرعت‌های هایپرسونیک (فراطریق صوت).
• غلبه بر گرما: پرواز در چنین سرعت‌هایی باعث می‌شود بدنه هواپیما فوق‌العاده داغ شود. این یکی از بزرگترین چالش‌هاست که نیازمند استفاده از مواد بسیار مقاوم و جدیدی مثل کامپوزیت‌های کربن و سرامیک است. با این فناوری، SR-72 حتی از سرعت ماخ ۳.۵ (حدود ۴۳۲۰ کیلومتر بر ساعت) بلک‌برد هم فراتر می‌رود.
• سرعت به جای رادارگریزی: دارک استار آن‌قدر سریع است که دیگر نیازی به پنهان شدن از رادار (رادارگریزی) ندارد. سرعت محض، اصلی‌ترین سپر دفاعی آن است.
• تغییر قواعد بازی: لاکهید مارتین اطلاعات زیادی از این پروژه منتشر نکرده، اما اشاره‌های آن‌ها نشان می‌دهد که پیشرفت بزرگی رخ داده است. دارک استار می‌تواند نحوه جمع‌آوری اطلاعات، نظارت و شناسایی را کاملاً دگرگون کند؛ مثلاً می‌تواند در عرض چند دقیقه به هر نقطه از جهان برسد. این یک تحول اساسی در جنگ هوایی مدرن خواهد بود.

چرا SR-72 خیلی بهتر از SR-71 خواهد بود

بخش فوق‌سری و افسانه‌ای لاکهید مارتین، معروف به “اسکانک ورکس”، در حال ساخت هواپیمایی فوق‌العاده محرمانه به نام SR-72 دارک استار است. با وجود اینکه پروژه کمی از بودجه اولیه فراتر رفته (حدود ۳۳۵ میلیون دلار)، به نظر می‌رسد دارک استار در حال تبدیل شدن به یک واقعیت است.

کلی جانسون، مغز متفکر پشت اسکانک ورکس و یکی از اسطوره‌های صنعت هواپیما، تیمش را برای ساخت یک هواپیمای جمع‌آوری اطلاعات، نظارت، شناسایی و حتی حمله با سرعت بالای ۶ ماخ هدایت کرده است. این هواپیما از موتورهای بسیار پیشرفته‌ای استفاده می‌کند که به آن اجازه می‌دهد با سرعتی بی‌سابقه پرواز کرده و در عرض چند دقیقه به هر نقطه‌ای از جهان دسترسی پیدا کند.

دارک استار قرار است جانشین SR-71 بلک‌برد شود که بعضی‌ها به خاطر سرعت و قابلیت‌های شگفت‌انگیزش، به شوخی یا جدی، آن را “پسر بلک‌برد” می‌نامند. ساخت تأسیسات تولید جدید در اسکانک ورکس باعث شده بسیاری باور کنند که تولید دارک استار شروع شده یا به زودی آغاز خواهد شد. خلاصه اینکه، بله، این هواپیما در راه است.

SR-72: معمای موتور حل شد؟

در ژوئن سال ۲۰۱۷، راب وایس، یکی از مدیران ارشد لاکهید مارتین در بخش اسکانک ورکس، به خبرنگاران گفت که آزمایش‌های مربوط به سیستم پیشرانش (موتور) هایپرسونیک ترکیبی برای SR-72 کامل شده است. او اشاره کرد که آن‌ها درحال شروع کار روی یک نمونه آزمایشی پروازی (Flight Research Vehicle یا FRV) برای SR-72 هستند.

گفته شد که این نمونه آزمایشی تک‌موتوره، “تقریباً هم‌اندازه هواپیمای جنگنده F-22 رپتور” خواهد بود. هدف از ساخت آن این بود که نشان دهد پلتفرم می‌تواند با موتور معمولی (توربوفن) از زمین بلند شود، تا سرعت‌های مافوق صوت شتاب بگیرد و سپس به موتور بسیار خاص‌تر و قدرتمندتر “اسکرم‌جت دومنظوره” تغییر حالت دهد. این موتور به هواپیما اجازه می‌دهد به سرعت‌هایی بسیار بالاتر از ۶ ماخ دست یابد.

برد لیلند، مدیر بخش هایپرسونیک در لاکهید مارتین، در بیانیه‌ای مطبوعاتی (که بعداً حذف شد) گفت: «هواپیماهای هایپرسونیک، در کنار موشک‌های هایپرسونیک، می‌توانند به مناطقی که دفاع هوایی قوی دارند نفوذ کرده و در کمتر از یک ساعت به تقریباً هر هدفی در یک قاره حمله کنند.»

او اضافه کرد: «سرعت، پیشرفت بزرگ بعدی در صنعت هوانوردی است تا با تهدیدات جدید در دهه‌های آینده مقابله کند. این فناوری می‌تواند قواعد بازی را در میدان جنگ کاملاً تغییر دهد، همان‌طور که فناوری رادارگریزی (استفاده از هواپیماهای پنهان‌کار) امروز در حال تغییر میدان نبرد است.»

بدنه هم چالش‌های خودش را دارد

وقتی SR-72 با سرعت بالای ۶ ماخ حرکت می‌کند، بدنه آن مانند شاتل فضایی هنگام ورود به جو، به شدت داغ می‌شود و باید بتواند این دماهای بسیار بالا را تحمل کند. پرواز با سرعت ماخ ۶ (حدود ۷۴۰۸ کیلومتر بر ساعت) گرمای فوق‌العاده‌ای برای بدنه هواپیما ایجاد می‌کند.

همان‌طور که مایا کارلین اخیراً نوشت، «در سرعت‌های بالاتر از ۵ ماخ، دماهای بسیار بالا می‌تواند باعث ذوب شدن بدنه‌های فلزی معمولی شود. برای حل این مشکل، مهندسان در حال تحقیق روی مواد کامپوزیتی جدیدی هستند که ترکیبی از سرامیک، کربن و فلزات مقاوم با عملکرد بالا هستند.» دمای سطح خارجی هواپیما در چنین سرعت‌هایی می‌تواند به بیش از ۵۰۰ درجه فارنهایت (حدود ۲۶۰ درجه سانتی‌گراد) برسد.

نکته مهم: رادارگریزی در SR-72 جایی ندارد. به دلیل گرمای بسیار زیاد، پوشش‌های رادارگریز به سرعت می‌سوزند و از بین می‌روند. علاوه بر این، خود هواپیما به دلیل سرعت بالا و اصطکاک با هوا، گرمای بسیار زیادی تولید می‌کند که به راحتی توسط حسگرهای حرارتی قابل تشخیص است، بنابراین رادارگریزی بی‌معنی می‌شود.

پس دارک استار چگونه از روی قاره‌ها عبور می‌کند و در امان می‌ماند؟ پاسخ در همان عبارت معروف فیلم تاپ گان است: “نیاز به سرعت را احساس می‌کنم، نیاز به سرعت.”

سرعت بالا که با موتور توربوفن شروع می‌شود و تا سرعت‌های مافوق صوت می‌رسد، سپس با تغییر به موتور اسکرم‌جت پیشرفته‌تر، به سرعت‌های بیش از ۵ یا ۶ ماخ افزایش می‌یابد. همین سرعت فوق‌العاده است که از هواپیما محافظت می‌کند، بدون نیاز به ویژگی‌های رادارگریزی. جالب است بدانید در طول دوران پرواز بی‌نظیر SR-71 بلک‌برد به عنوان بهترین هواپیمای جاسوسی جهان، بیش از ۴۰۰۰ موشک به سمت آن شلیک شد، اما هیچ‌کدام نتوانستند به آن برسند. دلیلش سرعت سرسام‌آور بلک‌برد بود که به ماخ ۳.۵۶ (حدود ۴۴۷۰ کیلومتر بر ساعت) می‌رسید.

موتور اصلی SR-71 یک نوع خاص از موتور جت به نام توربوجت J58 ساخت پرت اند ویتنی بود که کارشناسان آن را اغلب “توربورم‌جت” می‌نامند. موتور دارک استار باید حتی از آن هم قدرتمندتر باشد تا بتواند به سرعت‌های مورد انتظار دست یابد و گرمای ناشی از آن را تحمل کند.

لاکهید خبر را لو می‌دهد؛ البته قسمت کمی از آن را!

در سال ۲۰۲۳، لاکهید پستی در توییتر یا “X” منتشر کرد که موجی از گمانه‌زنی‌ها را به همراه داشت. اولین پست، با تصویری از SR-71، این جمله را نوشته بود: «SR-71 بلک‌برد هنوز سریع‌ترین هواپیمای جت تنفس‌کننده با سرنشین شناخته شده است.» استفاده از کلمه “شناخته شده” تلویحاً اشاره داشت که هواپیمای سریع‌تری هم وجود دارد که هنوز معرفی نشده است.

پست دیگری، برای جشن گرفتن موفقیت فیلم اخیر تاپ گان: ماوریک، تصویری از هواپیمای پرسرعت نمایش داده شده در آن فیلم را نشان می‌داد. جالب اینجاست که لاکهید مارتین در توضیح آن گفت: «برای جشن گرفتن، در حال به اشتراک گذاشتن تصاویری شایسته‌ی ماوریک از هواپیماهای واقعی هستیم.»

آیا زندگی از هنر تقلید می‌کند؟ عجب داستانی!

الکس هالینگز داستان جالبی در مورد هواپیمای فیلم تاپ گان: ماوریک تعریف می‌کند که آن‌قدر واقعی بود که حتی دولت چین را هم فریب داد! هواپیمای آزمایشی که تام کروز در صحنه‌های ابتدایی فیلم با آن پرواز می‌کند، فوق‌العاده واقع‌گرایانه به نظر می‌رسد، که باعث شد برخی بپرسند آیا تولیدکنندگان فیلم واقعاً یک نمونه واقعی یا ماکت SR-72 را در فیلم استفاده کرده‌اند یا خیر.

جوزف کوزینسکی، کارگردان فیلم، قبل از اکران به Sandboxx News گفت: «دلیل اینکه این هواپیما در فیلم این‌قدر واقعی به نظر می‌رسد این است که مهندسان Skunk Works در طراحی آن به ما کمک کردند.» او اضافه کرد: «پس همان افرادی که روی هواپیماهای واقعی کار می‌کنند، به ما در طراحی مدل “دارک استار” برای فیلم کمک کردند.»

اما داستان از این هم جالب‌تر می‌شود. طبق گفته جری براکهایمر، تهیه‌کننده فیلم، ماکت ساخته شده آن‌قدر خوب بود (خب، کار Skunk Works بود!) که چینی‌ها را فریب داد. براکهایمر برای اولین بار به Sandboxx News گفت: «نیروی دریایی به ما گفت که یک ماهواره چینی مسیر خود را تغییر داد و به سمت دیگری رفت تا از آن هواپیما عکس بگیرد. آن‌ها فکر کردند واقعی است. ببینید ماکت چقدر واقعی به نظر می‌رسید!»

ممکن است شکل واقعی دارک استار در نهایت اصلاً شبیه ماکت فیلم تاپ گان: ماوریک نباشد. اما همین رازآلود بودن و انتظار برای دیدن اولین ظهور واقعی آن، هیجان را بیشتر می‌کند. علاقه‌مندان به هوانوردی در آمریکا بی‌صبرانه منتظرند. طبق گزارش‌ها، قرار است اولین پرواز این هواپیما در سال جاری میلادی انجام شود. یا شاید هم قبلاً این پرواز را انجام داده است؟ در هر صورت، با سرعت و قابلیت‌های جدیدش، دارک استار باعث افتخار میراث بلک‌برد خواهد شد.