3 سناریوی محتمل برای رمزارزها

یادداشتی از شاپور محمدی، رییس اسبق سازمان بورس و اوراق بهادار

3 سناریوی محتمل برای رمزارزها


بورس

  بزرگنمايي:

فصل اقتصاد – شاپور محمدی، عضو هیات علمی دانشکده حسابداری و مدیریت دانشگاه تهران و رئیس اسبق سازمان بورس و اوراق بهادار در یادداشتی، 3 سناریوی مطرح در آینده رمزارزها و دولت‌ها را بررسی کرده است. به نوشته شاپور محمدی، اولین سناریو پذیرش رسمی توسط دولت‌هاست که در آن رمزارزها به عنوان پول رایج شناخته می‌شوند، اما این امر با ماهیت غیرمتمرکز آنها در تضاد بوده و کنترل را به دولت‌ها واگذار می‌کند. سناریوی دوم ممنوعیت کامل است که در صورت تحقق، ارزش رمزارزها را به شدت کاهش داده و استفاده از آنها را محدود خواهد کرد. سناریوی سوم و محتمل‌تر، تداوم وضع فعلی است که در آن رمزارزها به عنوان واسطه مبادلات بین‌المللی باقی می‌مانند و هم برای معاملات قانونی و هم غیرقانونی مورد استفاده قرار خواهند گرفت.

به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه ایران(سنا) ، شاپور محمدی ، رئیس اسبق سازمان بورس و اوراق بهادار، در یادداشتی که در نخستین بولتن کانون نهادهای سرمایه‌گذاری به چاپ رسیده است، آینده رمزارزها را مورد بررسی قرار داده که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
با توجه به تحولات اخیر بازارهای مالی دنیا و قرار گرفتن بخشی از دارایی‌های خانوارها در سبد محصولات دیجیتال موسوم رمزارزها مانند بیت کوین یکی از سوالات پیش روی سرمایه گذاران، آینده این محصولات دیجیتال است. محصولات دیجیتال یک ویژگی بسیار مهم پول‌های رایج را، که قوه ابراء قانونی است، ندارند و بر خلاف پول های رسمی کشورها متناسب با رشد و افت تولید ناخالص داخلی کشورها حجم آنها تغییر نمی‌کند بنابراین قدرت هماهنگی با حجم اقتصاد کشورها را در خود ندارند. هم‌چنین مانند دارایی‌های رایج که یا مولد ارزش هستند یا ارزش استفاده و انتفاع مستقیم ناشی از مصرف یا کاربری دارند این محصولات این‌گونه نیستند. البته این محصولات برخی از ویژگی های پول رایج مانند ذخیره ارزش و وسیله مبادله را دارند. در نتیجه به مفهوم کلاسیک محصولات دیجیتالی مانند بیت کوین نه ارز هستند و نه دارایی اما به‌دلیل سهولت تداول این واژه، از عبارت “”رمز ارز”” در اینجا استفاده می کنیم.
3 نگاه یا 3 سناریو برای این محصولات متصور هستیم:
الف) پذیرش آن‌ها توسط دولت‌ها بعنوان پول رایج کشورها که این سناریو مغایر با ذات همتا به همتا(Pear to Pear) بودن رمزارزها است و برخلاف ویژگی دور از دسترس بودن مالکیت افراد (از دسترس دولت‌ها) کنترل را در اختیار دولت ها قرار خواهد داد که مطلوب نیست،
ب) ممنوعیت سراسری توسط دولت‌ها و نفی حقوق مالکیت نسبت به دارایی‌های فیزیکی مانند اتومبیل و مستغلات بدست آمده با پرداخت از طریق رمزارزها که در این سناریو نیز رمزارزها به مرور کم ارزش شده و از جایگاه فعلی به میزان قابل توجهی تنزل خواهند کرد،
پ) ادامه حالت فعلی که این گزینه نه پذیرش و نه نفی کامل است، در این حالت رمزارزها می توانند در بلندمدت نیز باقی بمانند در واقع جایگزین پول نقد در مبادلات بین المللی هستند که به‌دلیل حذف پول نقد از مبادلات بین المللی جایگاه مناسبی پیدا خواهند کرد.
(پ) در این سناریو لزوما کارهای انجام شده غیر قانونی نیستند اگرچه مبادلات غیر قانونی بین المللی نیز می تواند با رمزارزها انجام شود اما لزوماً غیر قانونی نیستند. به هر دلیلی برخی از اشخاص تمایل دارند از حوزه نفوذ قانونی دولت ها نسبت به مالکیت خود جلوگیری کنند، بنابراین در این حالت رمزارزها ارزش کارکردی (Functional) بیش‌تری پیدا خواهند کرد. در این صورت علاوه بر حجم اقتصاد غیر رسمی کشورها (که لزوما تمامی این حجم از مبادلات بین المللی غیر قانونی نیست) شدت مقرراتی (Regulation Intensity) در خصوص مالکیت و مبادلات مالی می تواند موجب افزایش استفاده از رمزارزها شود. هر میزان نظارت گریزی بیشتر باشد، حجم اقتصاد غیر قانونی و غیر رسمی اقتصادها بالاتر باشد و هر چه شدت مقرراتی بالاتر باشد ارزش رمزارزها افزایش خواهد یافت. علاوه بر کارکرد مبادلاتی رمزارزها کارکرد کسب سود سرمایه ای نیز برای آنها متصور است که این نوع تقاضا تحت تاثیر چشم انداز سودآوری قراردارد. به بیان خلاصه تر تحلیل بازار رمزارزها علاوه بر چارچوبهای اقتصاد مالی باید در چارچوب ملاحظات اقتصاد حقوق (Economics of Law) نیز باید مورد بررسی قرار گیرد. در خصوص رمزارزها تابع مطلوبیت سرمایه گذار علاوه بر در نظر گرفتن ریسک، بازده، نقدشوندگی و هزینه های مبادلاتی تحت تاثیر ملاحظه گریز از ترتیبات رسمی(Formal orders) اقتصاد برای حقوق مالکیت نیز قرار می گیرد. تحت سناریوی (پ) رمزارز ها به اندازه سهم آنها از تجارت جهانی به اضافه میزان تمایل گریز از ترتیبات رسمی اقتصاد جایگاه خود را حفظ خواهند کرد، اگر با ریسک های ذیل الذکر تحت چالش قرار نگیرند.
اگر چه تحت سناریوی سوم رمزارزها باقی خواهند ماند اما ریسک‌هایی نیز فراراه رمزارزها وجود دارد، رمزارزهای با حجم بزرگ در صورت کاهش حجم منابع ورودی به معاملات آنها جذابیت سودآوری خود را از دست خواهند داد و هرچه توزیع ورود منابع پولی (دلار و یورو) به طرف یکنواخت شدن حرکت کند جذابیت رمزارزهای بزرگتر و با رشد بیشتر، کاهش خواهد یافت. دلیل این امر این است که ارزشی در این بازارها (به‌جز ارزش دور دسترس بودن برای برخی از اشخاص و برای برخی از تبادلات مالی) خلق نمی شود بنابر این ارزش خلق شده در بازارهای دیگر باید صرف استمرار رونق در این بازارها شود و هرچه این ارزش ورودی به سمت یکنواختی حرکت کند، رمزارزهای بزرگتر و با رشد بیشتر، تحت فشار بیشتری قرار خواهند گرفت. علاوه بر ریسک فوق، ریسک برداشته شدن توافق عمومی بدلایل پیش بینی نشده نیز وجود دارد. تعادل ناشی از توافق عمومی می تواند با کاهش اثر عوامل ایجاد کننده آن، بسرعت متاثر شود بنابر این در بررسی چشم انداز رمزارزها به روند متغیرهای معکوس کننده توافق عمومی نیز باید توجه شود.
در تحلیل هر بازاری مقدم بر تحلیل چگونگی توزیع ارزش بین بازیگران، منشاء خلق ارزش شایسته توجه است. امید است با تحلیل‌های عمیق تر شاهد تعادل بین بازاری بیش‌تر در بازارهای مالی مختلف باشیم که انواع نیازهای سرمایه گذاران را پاسخ می‌دهند.