نوسانات قیمت ارز دیجیتال؛ تهدید یا فرصت سرمایه‌گذاری؟

بازارهای ارز دیجیتال همواره به دلیل نوسانات شدید قیمتی خود شناخته می‌شود. البته داده‌های اخیر نشان می‌دهد که این روند ممکن است در حال کاهش باشد. این نوسانات بالا عمدتاً ریشه در نقدینگی (عرضه و تقاضا)، قوانین و مقررات و ماهیت احساسی بازار کریپتو دارد.

درحالی‌که نوسان زیاد، پتانسیل ریسک و سود بیشتری را ایجاد می‌کند، اما سرمایه‌گذاران می‌توانند با انجام اقدامات ساده‌ای که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم، تأثیر نوسانات را در بازار ارز دیجیتال مدیریت کنند. پس اگر شما هم به دنبال مدیریت ریسک در بازار کریپتو هستید، پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این نوشتار با ما همراه باشید.

نوسان در بازار کریپتو به چه معناست؟

نوسان به میزان تغییرات قیمت یک دارایی مالی در یک بازه زمانی مشخص گفته می‌شود. به زبان ساده، دارایی‌ای که در مدت زمان کوتاهی تغییرات قیمتی زیادی داشته باشد، نوسان بیشتری نسبت به سایر دارایی‌ها دارد.

همان‌طور که گفته شد، ارزهای دیجیتال به خاطر نوسانات شدید خود شناخته شده‌اند. سرمایه‌گذاران باید هنگام ورود به این بازارها با احتیاط فراوان و مدیریت ریسک قوی عمل کنند.

دلایل زیادی وجود دارد که چرا بازار کریپتو نسبت به بازارهای سنتی نوسان بیشتری دارد، اما سه عامل اصلی شامل موارد زیر می‌شود:

• فقدان نقدینگی
• نبود شفافیت و وضوح نظارتی
• تحت تأثیر سرمایه‌گذاران خرد و احساسات بازار بودن

در ادامه، هر یک از این عوامل به‌صورت مفصل‌تر بررسی خواهند شد.

اهمیت مدیریت نوسان در بازار رمزارزها

بازارهای ارز دیجیتال به‌ویژه در مقایسه با بازارهای مالی سنتی، به‌شدت بی‌ثبات هستند. از آنجایی که تقریباً هر کسی می‌تواند هر روز و هر ساعت روی دارایی‌های دیجیتال سرمایه‌گذاری کند، نوسانات به طور ذاتی با این بازار همراه است.

درحالی‌که بسیاری از معامله‌گران جذب این نوسانات می‌شوند، برخی دیگر آن را یکی از عواملی می‌دانند که کریپتو را به یک کلاس دارایی بسیار پرخطر تبدیل می‌کند. در ادامه به بررسی نمونه‌هایی از نوسانات تاریخی کریپتو، دلایل نوسان بیشتر این کلاس دارایی نسبت به بازارهای سنتی و چگونگی مدیریت نوسانات کریپتو توسط سرمایه‌گذاران می‌پردازیم.

نوسانات کریپتو: شواهد و اطلاعات تاریخی

از اولین معامله ثبت شده در ۱۲ اکتبر ۲۰۰۹، بیت‌کوین (BTC) نوسانات قیمتی چشمگیری را تجربه کرده است. در ادامه چند مورد از نوسانات قیمت بیت کوین را با هم بررسی می‌کنیم.

• کمترین قیمت ثبت شده به‌ازای هر کوین، ۰.۰۰۰۹۹ دلار در سال ۲۰۰۹ است.
• در سال ۲۰۱۰، بیت‌کوین با قیمت ۰.۳۰ دلار بسته شد که نشان‌دهنده ۹۹۰۰٪ افزایش قیمت در آن سال است.
• بیت‌کوین به دلیل افت‌های شدید قیمتی و درون چرخه‌ای خود مشهور است که بزرگ‌ترین مورد آن‌ها در ژوئن ۲۰۱۱ رخ داد.
• پس از هک صرافی Gox، بیت‌کوین در عرض چند ماه از حدود ۳۱ دلار به ۲ دلار رسید.
• نوسانات بیت‌کوین در طول سال‌ها روند کاهشی داشته است که احتمالاً تابعی از رشد ارزش بازار این کوین است.
• بزرگ‌ترین افت بیت‌کوین در یک روز و حدود ۵۰ درصد بود. این افت قیمت در ۱۲ مارس ۲۰۲۰ در طول «فراگیری بیماری کرونا» رخ داد.

آلت‌کوین‌ها معمولاً نوسانات بیشتری نسبت به بیت‌کوین دارند و بیشت تحت تاثیر عوامل خارج همچون اخبار سیاسی و اقتصادی قرار می‌گیرند. در ادامه چند مورد از نوسانات قیمت در بازار آلت کوین‌ها را بررسی می‌کنیم.

• بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۵، لایت‌کوین (LTC) ۹۷ درصد از سقف ۵۰ دلاری خود به ۱.۳۰ دلار کاهش یافت.
• این کوین بعدها در سال ۲۰۱۷ به سقف جدید ۳۶۰ دلار رسید که نشان‌دهنده ۲۷۶۰۰ درصد افزایش از کف قیمتی این رمزارز در سال ۲۰۱۵ است.
• توجه داشته باشید که اکثر ارزهای دیجیتال دچار چنین ضررهایی بازیابی می‌شوند.
• مثلا از بیش از ۲۴۰۰۰ ارز دیجیتال لیست شده در سایت‌های معتبر کریپتویی از سال ۲۰۱۴، ۱۴۰۳۹ مورد آن‌ها از بین رفته‌اند (در زمان نگارش این مقاله).

پس مشخص است که به‌طورکلی بازار ارزهای دیجیتال دچار نوسان بسیار بالایی است.

بازار کریپتو در مقابل بازارهای سنتی

بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴، بیت‌کوین سه تا چهار برابر بی‌ثبات‌تر از شاخص‌های مختلف سهام بوده است. با این حال، بیت‌کوین می‌تواند نوسان کمتری نسبت به اوراق بهادار بزرگ‌تر (نتفلیکس نمونه خوبی است) داشته باشد و در چند سال گذشته، گاهی اوقات نوسان کمتری نسبت به بسیاری از بخش‌های بازار سنتی داشته است.

البته توجه داشته باشید که در دو سال گذشته (۲۰۲۳ و ۲۰۲۴)، شاهد کاهش نوسان قیمت در بازار ارز دیجیتال بوده‌ایم. اما علت این امر چه می‌تواند باشد؟

علت کاهش نوسان قیمت بازار کریپتو

ارزهای دیجیتال به‌عنوان یک کلاس دارایی و به‌ویژه با توجه به ETFهای اسپات بیت‌کوین و اتریوم، در حال کسب پذیرش نهادی بیشتر هستند. با ورود موسسات ETF، نقدینگی نیز در این بازار افزایش یافته و بسیاری از سرمایه‌گذاران کریپتو رویکرد بلندمدت‌تری در پیش گرفته‌اند. جالب است بدانید که در زمان نگارش این متن، شرکت‌های خصوصی و ETFها تقریباً 60 درصد از عرضه در گردش بازار کریپتو را کنترل می‌کنند.

به‌این‌ترتیب احتمال دارد که در آینده نوسان این بازار کمتر شود؛ اما در حال حاضر و در مقایسه با بازارهای سنتی، تغییرات قیمتی را می‌توان یکی از شاخص‌های بازار ارز دیجیتال دانست.

عوامل تاثیرگذار در بی ثباتی بازار کریپتو

شاید سه دلیل اصلی وجود داشته باشد که چرا دارایی‌های کریپتو نسبت به سایر بازارها اینقدر بی‌ثبات هستند. بیایید هر یک از این موارد را با جزئیات بیشتری بررسی کنیم.

فقدان نقدینگی

چه چیزی باعث بالا و پایین رفتن قیمت بیت‌کوین می‌شود؟ عرضه و تقاضا یکی از فاکتورهای اصلی در این حوزه است و این نکته به‌شدت با نقدینگی مرتبط است، زیرا نهنگ‌های بازار رمزارزها می‌توانند به‌راحتی قیمت را تغییر دهند.

در مقابل بازارهای سنتی به نقدینگی عمیق معروف هستند و عموماً نقدینگی بیشتری نسبت به بازارهای کریپتو دارند. نقدینگی بالا با محافظت در برابر نوسانات شدید قیمت، به خلق یک بازار پایدار کمک می‌کند. پس ازآنجایی‌که بسیاری از ارزهای دیجیتال خصوصا آلت کوین‌ها نقدینگی پایینی دارند، در برابر رویدادهای خبری جهانی که بر دارایی‌های پرریسک تأثیر می‌گذارند، آسیب‌پذیرتر هستند.

فقدان وضوح نظارتی

هیچ قانون مشخصی در مورد نحوه تنظیم ارزهای دیجیتال در سطح جهانی وجود ندارد و موضع‌گیری در قبال آن‌ها در کشورهای مختلف به طور قابل ملاحظه‌ای متفاوت است. در نتیجه، تصمیم یک کشور بزرگ برای ممنوعیت ارزهای دیجیتال می‌تواند تأثیر قیمتی قابل توجهی داشته باشد، همان‌طور که در سال ۲۰۲۱ در چین این اتفاق افتاد.

تأثیرپذیری از سرمایه‌گذاران خرد و احساسات بازار

بازار ارزهای دیجیتال به‌طور تاریخی بیشتر توسط سرمایه‌گذاران خرد و کوچک اداره شده است، یعنی افرادی که معمولاً تحت تأثیر نوسانات قیمتی قرار می‌گیرند و تصمیماتشان بر پایه هیجانات و احساسات شکل می‌گیرد.

اگرچه می‌توان با روش‌های تحلیلی مانند مقایسه بیت‌کوین با دارایی‌های مشابه یا محاسبه هزینه تولید آن، ارزش تقریبی این ارزها را تخمین زد، اما نقش احساسات و اخبار در بازار کریپتو بسیار پررنگ‌تر است.

به‌طورکلی، چون معیارهای دقیق و استاندارد ارزش‌گذاری در بازار رمزارزها به اندازه بازارهای سنتی مشخص و تثبیت‌شده نیست، بخش بزرگی از قیمت‌ها و تغییرات آن‌ها تحت تأثیر حدس و گمان‌ها و احساسات سرمایه‌گذاران است. این ویژگی باعث می‌شود که رفتار بازار گاهی غیرقابل پیش‌بینی و هیجانی‌تر از سایر بازارها باشد.

چگونه سرمایه‌گذاران می‌توانند نوسانات کریپتو را مدیریت کنند؟

هسته اصلی هر استراتژی سرمایه‌گذاری خوب، مدیریت ریسک است. درحالی‌که بازار کریپتو بازدهی بیشتری نسبت به سایر بازارها ارائه می‌دهند، خطر واقعی سقوط دارایی که در آن سرمایه‌گذاری می‌کنید و عدم بازیابی آن نیز، وجود دارد. در ادامه چند نکته مهم برای مدیریت ریسک در این بازار را با شما به اشتراک می‌گذاریم.

بررسی نوسانات تاریخی در زمان خرید و فروش

درحالی‌که روزانه ارزهای دیجیتال جدید زیادی وارد بازار می‌شوند، بسیاری از کوین‌های قدیمی‌تر و معتبرتر دارای سابقه قیمتی گسترده‌ای هستند که می‌توان از آنها برای تحلیل نوسانات استفاده کرد.

این اطلاعات را می‌توان برای تعریف یک استراتژی شخصی بر اساس نیاز هر فرد، استفاده کرد. به عنوان مثال، اگر قصد دارید برای ۵ سال آینده روی بیت‌کوین سرمایه‌گذاری کنید، آیا می‌توانید یک افت ۵۰٪+ دیگر را بدون تسلیم (درگیر فومو شدن) تحمل کنید؟

فقط تا حدی که تحمل آن را دارید، ریسک کنید

مارک داگلاس، روانشناس معاملات، نوشت که «هر اتفاقی ممکن است بیفتد.» این مفهومی است که همه سرمایه‌گذاران باید هنگام بررسی میزان ریسک خود آن را بپذیرند. در حالی که ممکن است استدلال کنید که بعید است بیت‌کوین به صفر برسد، یک رویداد غیرمترقبه (Black Swan) می‌تواند درصد زیادی از ارزش بازار آن را یک شبه از بین ببرد.

همچنین آلت‌کوین‌ها – به ویژه میم‌کوین‌ها – بسیار بیشتر احتمال دارد که ناگهان سقوط کنند بدون اینکه دوباره احیا شوند. به‌عنوان‌مثال، تنها در ماه آوریل سال 2025، سرمایه‌گذاران ۲۶.۷ میلیون دلار را در میم‌کوین‌هایی که بر بستر سولانا «راگ پول» شدند، از دست دادند.

پس مهم است تا فقط بخشی از دارایی خود را که توان از دست دادن آن را دارید، در این بازار سرمایه‌گذاری کنید.

استراتژی متوسط هزینه دلاری (Dollar-cost averaging)

متوسط هزینه دلاری یک روش ساده برای جمع‌آوری یک کوین با خرید مقدار ثابت در فواصل زمانی منظم است. پس به جای استفاده از تمام سرمایه خود در یک مرحله، با این استراتژی می‌توانید از نوسانات کلی هر ارز سود ببرید.

همچنین اگر بازار به نفع شما برگردد، این رویکرد می‌تواند منجر به خرید در قیمت بهتری شود. به طور کلی انتخاب این استراتژی، تأثیر روانی و مالی نوسانات را کاهش می‌دهد زیرا فقط در بخش‌های کوچک و از پیش تعیین شده سرمایه‌گذاری می‌کنید.

نقش نوسانات در معاملات روزانه کریپتو

در پایان باید گفت که نوسانات قیمت در بازار ارزهای دیجیتال اگرچه برای بسیاری از سرمایه‌گذاران و معامله‌گران نگران‌کننده است، اما در عین حال می‌تواند فرصت‌هایی طلایی نیز فراهم کند. نوسان بالا بخشی جدایی‌ناپذیر از ذات این بازار نوپا و نوآورانه است و برخلاف بازارهای سنتی، واکنش‌های سریع‌تری نسبت به اخبار، احساسات عمومی و تصمیم‌های نهادهای قانونی دارد. همین موضوع باعث شده تا برخی سرمایه‌گذاران، آن را به چشم یک تهدید و برخی دیگر، آن را یک فرصت سودآور ببینند.

نکته کلیدی در مواجهه با این نوسانات، داشتن استراتژی مشخص و پایبندی به اصول مدیریت ریسک است. بررسی تاریخچه قیمتی رمزارزها، تخصیص هوشمندانه سرمایه، درک مفاهیم اساسی مانند نقدینگی و میانگین‌گیری هزینه دلاری، می‌توانند کمک کنند تا سرمایه‌گذاران با آمادگی بیشتری وارد این بازار پرنوسان شوند. همچنین، پذیرش اینکه «هر اتفاقی ممکن است بیفتد»، ذهنیت واقع‌گرایانه‌تری را برای فعالیت در بازار ایجاد می‌کند.

در آخر توجه داشته باشید که سرمایه‌گذاری در بازار رمزارزها برای افرادی که صرفاً به دنبال سود سریع و بدون تحلیل هستند، ریسک بالایی دارد. اما کسانی که با شناخت دقیق‌تر از رفتار بازار، اخبار جهانی و استراتژی‌های بلندمدت وارد این بازار می‌شوند، می‌توانند از دل همین نوسانات، بیشترین بهره را ببرند.

در نهایت، باید گفت که نوسان بالا، شمشیری دو لبه است؛ یعنی هم می‌تواند منجر به ضررهای سنگین شود و هم سودهای چشمگیر. در این راستا، انتخاب با شماست که در کدام سوی این شمشیر بایستید.

توجه داشته باشید که در نهایت آنچه مسیر شما را مشخص می‌کند، دانش، صبر و انضباط مالی‌تان خواهد بود. امیدواریم مطالعه این متن برای شما مفید و کاربردی بوده باشد.

پیشنهاد می‌کنیم برای مدیریت بهتر این ریسک‌ها و کسب اطلاعات دقیق و به‌روز در خصوص روندهای بازار، به سایت‌های معتبری همچون CoinMarketCap و Invex مراجعه کنید تا بتوانید با دید بهتری وارد بازار کریپتو شده و از دارایی‌های خود محافظت کنید.