17 خرداد 1404 ساعت 13:57
کشور عربستان سعودی با جاه‌طلبی هوشمندانه و سرمایه‌گذاری‌های گسترده در مسیر تبدیل شدن به یکی از پیشگامان حوزه انرژی پاک است.
در عصر حاضر، که شتاب فزاینده گذار به انرژی‌های پاک به ضرورتی انکارناپذیر در سطح جهانی بدل گشته، منطقه خاورمیانه نیز در برابر دوراهی سرنوشت‌سازی قرار گرفته است. یکی از چالش‌ها انطباق با این تحولات بنیادین و ایفای نقشی فعال و پیشرو در ترسیم آینده صنعت انرژی بوده و دیگری تن دادن به خطر از دست دادن جایگاه سنتی و تثبیت‌شده کشورهای منطقه در عرصه بازارهای بین‌المللی است.
در این میان، کشور عربستان سعودی به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت خام در جهان، نه تنها رویگردانی از این تغییرات بنیادین را برنگزیده، بلکه با سرمایه‌گذاری‌های هدفمند به یکی از پیشگامان اصلی توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در سطح منطقه و حتی در مقیاس جهانی بدل شده است.
این کشور با تخصیص بودجه‌ای بالغ بر میلیاردها دلار در حوزه‌هایی نظیر انرژی خورشیدی، انرژی بادی و به‌ویژه تولید هیدروژن سبز، در حال تدوین و اجرای یک استراتژی جامع و نوآورانه برای دوران پسا-نفت است، دورانی که در آن تنوع بخشیدن به منابع انرژی و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی، از اهمیت حیاتی برخوردار خواهد بود.
چشم‌انداز نوین سرمایه‌گذاری‌های عربستان در انرژی پاک
ساختار اقتصادی بسیاری از کشورهای خاورمیانه، از دهه‌ها پیش به‌طور عمده به صادرات سوخت‌های فسیلی وابسته بوده است. با این حال، اکنون در شرایطی قرار داریم که با تهدیدات فزاینده ناشی از تغییرات اقلیمی، فشارهای بین‌المللی برای کاهش انتشار کربن و افزایش جمعیت، موضوع انرژی‌های تجدیدپذیر به یکی از الزامات اساسی برای بقای اقتصادی و زیست‌محیطی در این منطقه تبدیل شده است.
تغییرات آب و هوایی، همراه با افزایش بی‌سابقه دما، کاهش منابع آب، گسترش بیابان‌ها و فشار بر زیرساخت‌های انرژی، دولت‌های منطقه را به این نتیجه رسانده که باید به‌سرعت مسیر خود را به سوی منابع ساکن‌تر و پایدارتر تغییر دهند. در این راستا، انرژی‌های تجدیدپذیر نه‌تنها به‌عنوان راه‌حلی برای مشکلات زیست‌محیطی پیشنهاد می‌شوند، بلکه می‌توانند به‌عنوان ابزاری برای تقویت اقتصادی ملی و تثبیت جایگاه ژئوپلیتیکی کشورهای خاورمیانه در جهانی که به سمت کربن‌زدایی پیش می‌رود، عمل کنند.
عربستان سعودی که همواره با طلای سیاه و صادرات انرژی‌های فسیلی شناخته شده، اکنون به‌عنوان یک کشور با چشم‌انداز جاه‌طلبانه و سرمایه‌گذاری‌های کلان، در حال تحول به یکی از پیشروترین کشورهای حوزه انرژی پاک است. سرمایه‌گذاری‌های عربستان در انرژی پاک بخشی از یک برنامه استراتژیک ملی در راستای اهداف بلندمدت، با ریشه در برنامه چشم‌انداز ۲۰۳۰ ولیعهد محمد بن سلمان محسوب می‌شود.
در این چشم‌انداز، عربستان سعودی به‌دنبال ایجاد یک اقتصاد متنوع و پایدار است که با تغییرات جهانی هم‌خوانی داشته باشد. این کشور برنامه‌هایی را برای توسعه انرژی‌های خورشیدی، بادی، و هیدروژن سبز طراحی کرده است و در تلاش است تا به‌عنوان یک بازیگر اصلی در بازار انرژی‌های تجدیدپذیر بین‌المللی شناخته شود. بدین ترتیب، تغییرات زیست‌محیطی و نیاز به کربن‌زدایی، عربستان را وادار کرده تا سرمایه‌گذاری‌های جدیدی را در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر آغاز کند.
پروژه‌های خورشیدی و بادی عربستان
عربستان سعودی به‌عنوان یکی از کشورهایی که به سرمایه‌گذاری در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر پرداخته، هدف جاه‌طلبانه تولید ۵۰ گیگاوات برق خورشیدی تا سال ۲۰۳۰ را تعیین کرده است. در این راستا یکی از راهکارهای برجسته و نمادین، پروژه خورشیدی سودیر است که با ظرفیت ۱.۵ گیگاوات، به عنوان یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های فتوولتائیک در سطح جهانی شناخته می‌شود.
نیروگاه خورشیدی ساکاکا از دیگر پروژه‌های مهم این کشور به شمار می‌آید. با ظرفیت ۳۰۰ مگاوات، این نیروگاه قادر به تأمین برق مورد نیاز بیش از ۷۰ هزار خانه است و نقطه عطفی در ورود عربستان به حوزه انرژی خورشیدی در مقیاس صنعتی محسوب می‌شود. همچنین پروژه الشعیبه با ظرفیت تولید 2 گیگاوات برق خورشیدی، نشان‌دهنده عزم جدی عربستان سعودی برای افزایش سهم انرژی خورشیدی در این کشور است.
علاوه بر تلاش‌های گسترده در زمینه انرژی خورشیدی، عربستان سعودی همچنین به پتانسیل بالای انرژی بادی در مناطق شمالی و شمال‌غربی خود توجه ویژه‌ای دارد. یکی از مهم‌ترین پروژه‌ها در این زمینه، مزرعه بادی دومة الجندل است. این مزرعه با ظرفیت تولید ۴۰۰ مگاوات، توانایی تأمین برق تقریبی برای ۷۰ هزار خانه را دارد و به بزرگ‌ترین مزرعه بادی در خاورمیانه تبدیل شده است.
پروژه هیدروژن سبز NEOM
هیدروژن سبز به سرعت به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و پایدارترین حامل‌های انرژی در جهان شناخته شده است. این نوع هیدروژن از طریق روش الکترولیز آبی و با استفاده از برق تولیدی از منابع تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی و بادی به دست می‌آید و به همین دلیل هیچ‌گونه گاز گلخانه‌ای از خود منتشر نمی‌کند. عربستان سعودی با رویکردی بلندپروازانه، برنامه‌ریزی کرده است تا سالانه ۴ میلیون تن هیدروژن سبز تولید کند.
در این راستا، این کشور به بهره‌برداری از منابع گسترده انرژی خورشیدی و بادی خود برای راه‌اندازی ایستگاه‌های الکترولیز و تولید هیدروژن سبز می‌پردازد. یکی از پروژه‌های بزرگ و نمادین در سطح جهانی در این حوزه، پروژه هیدروژن سبز NEOM است که در حال توسعه در منطقه دریای سرخ و با همکاری چندین شرکت بین‌المللی انجام می‌شود.
تحول اقتصادی و زیست‌محیطی عربستان
تمامی این اقدامات در چارچوب برنامه چشم‌انداز ۲۰۳۰ طراحی و اجرا می‌شوند. در این طرح، تأکید ویژه‌ای بر توسعه پایدار و تنوع اقتصادی وجود دارد. به‌ویژه در قالب ابتکار سبز سعودی، این کشور متعهد شده است که تا سال ۲۰۳۰ دست‌کم ۵۰ درصد از ترکیب انرژی خود را از منابع تجدیدپذیر تأمین کند.
محمد بن سلمان توانسته با جذب حمایت‌های داخلی و همکاری‌های بین‌المللی، بنیادهای لازم برای تحقق این اهداف را فراهم کند. چشم‌اندازی که از این طریق برای عربستان سعودی ایجاد شده، این کشور را از یک صادرکننده نفت صرف به یک پیشگام انرژی‌های سبز تبدیل کرده است.
گزارش رسانه العربیه از سرمایه‌گذاری‌های عربستان سعودی در انرژی‌های تجدیدپذیر، این کشور را به عنوان رهبر تحول انرژی پاک در خاورمیانه و جهان معرفی می‌کند. عربستان با تبدیل تهدید تغییرات اقلیمی به فرصت اقتصادی، الگویی الهام‌بخش برای سایر کشورهای منطقه است. سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها، ضمن پاسخگویی به چالش‌های اقلیمی، نقشه راهی برای آینده‌ای پایدار و متنوع از نظر اقتصادی ترسیم می‌کند. در دنیایی که سوخت‌های فسیلی رو به افول‌اند، عربستان سعودی در صف اول انقلاب سبز انرژی قرار گرفته است.
source