۱۰ بحران بزرگ اپل؛ از عقب ماندن در هوش مصنوعی تا تهدید تعرفه‌ها!

شرکت اپل، که مدت‌ها مایه‌ی حسرت رقبای خود در سیلیکون‌ولی بوده، اکنون یکی از سخت‌ترین دوران‌های خود را پس از عصر استیو جابز تجربه می‌کند.

این شرکت در تلاش است تا در زمینه هوش مصنوعی از رقبا عقب نماند و در عین حال، مدل کسب‌وکار آن در سطح جهانی هدف حملات نهادهای نظارتی قرار گرفته است. تقاضا برای آیفون که بزرگ‌ترین منبع درآمد اپل است همچنان ضعیف است.

علاوه بر این، یافتن «محصول بزرگ بعدی» که برای اپل حیاتی است، تاکنون بی‌نتیجه بوده است. اپل سال گذشته پروژه پرانتظار خودروی خود را لغو کرد و پیشرفت آن در فناوری خانه هوشمند نیز کند بوده است. همچنین این شرکت در به‌دست آوردن موفقیت تجاری با آنچه «محاسبات فضایی» می‌نامد، با مشکل مواجه بوده است.

از سوی دیگر، تهدید تعرفه‌های تجاری از سوی دولت ترامپ نیز وجود دارد. اپل پیش از این بخشی از تولیدات خود را برای مقابله با مالیات‌های اعمال‌شده بر چین، به هند منتقل کرده، اما رئیس‌جمهور همچنان این شرکت را تحت فشار گذاشته تا آیفون را در خاک آمریکا تولید کند؛ امری که مدیران آن را تقریبا غیرممکن می‌دانند.

مجموع این عوامل بر ارزش سهام اپل تأثیر منفی گذاشته، به‌طوری که سهام این شرکت نسبت به سایر غول‌های فناوری عملکرد ضعیف‌تری داشته است. اپل دیگر باارزش‌ترین شرکت جهان نیست و اکنون شرکت‌های انویدیا و مایکروسافت از آن پیشی گرفته‌اند.

در ادامه، نگاهی داریم به چالش‌هایی که اپل در سراسر جهان با آن‌ها مواجه است:

۱. هوش مصنوعی

از زمانی که ChatGPT شرکت OpenAI در سال ۲۰۲۲ توجه همگان را جلب کرد، شرکت‌های فناوری به رقابت برای افزودن قابلیت‌های مبتنی بر هوش مصنوعی تولیدگر (Generative AI) پرداختند؛ فناوری‌ای که می‌تواند متون، تصاویر و ویدیوهای پیچیده را بر اساس دستوراتی ساده تولید کند.

اپل به‌طور چشمگیری از این هیاهو غایب بود، که باعث نگرانی‌هایی در مورد عقب ماندن آن از یک حوزه حیاتی شد. با این حال، این شرکت با رونمایی از «Apple Intelligence» در سال گذشته سر و صدا به پا کرد؛ چیزی که آن را «هوش مصنوعی برای همه» توصیف می‌کرد. این فناوری قابلیت‌هایی مانند خلاصه‌سازی متن، تولید تصویر و بازیابی اطلاعات مرتبط را ارائه می‌دهد.

امید این بود که هوش مصنوعی اپل کاربران را به ارتقاء دستگاه‌هایشان ترغیب کند، اما این نرم‌افزار تا به امروز با اشکالات و تأخیرهایی روبرو بوده و رقبا همچنان با سرعت در حال پیشروی هستند. اپل با همکاری با OpenAI توانسته بخشی از کمبودها را جبران کند، اما برخی از بزرگ‌ترین وعده‌هایش مانند نسخه جدید و پیشرفته دستیار صوتی سیری همچنان معلق مانده‌اند.

در کنفرانس جهانی توسعه‌دهندگان در ژوئن، این شرکت زمان کمی را به سیری و هوش مصنوعی اختصاص داد و بیشتر بر تغییرات طراحی سیستم‌عامل‌هایش تمرکز کرد. تنها به‌روزرسانی‌های مهم در زمینه هوش مصنوعی شامل باز کردن دسترسی فناوری‌های اپل برای توسعه‌دهندگان شخص ثالث و افزودن قابلیت‌های ترجمه بود.

در دیجینوی بخوایند:

مروری کلی بر تمام اتفاقات و محصولات عرضه شده در کنفرانس WWDC 2025 اپل

۲. یافتن محصول بزرگ بعدی

پس از آنکه بلومبرگ در فوریه ۲۰۲۴ گزارش داد که اپل پروژه خودروی خود را متوقف کرده، سرمایه‌گذاران خوشحال شدند؛ چرا که این تصمیم به معنای پایان هزینه‌کرد میلیاردها دلار برای تلاشی با احتمال موفقیت اندک بود.

اما کنار گذاشتن این پروژه، در نهایت اپل را بدون چشم‌انداز یک محصول پرفروش بزرگ باقی می‌گذارد. ساخت خودروی الکتریکی گرچه دشوار بود، اما اپل می‌توانست برای آن قیمتی در حدود ۱۰۰ هزار دلار تعیین کند. با اینکه حاشیه سود این محصول احتمالا بسیار پایین می‌بود، اما در حال حاضر اپل به یک جهش فروش نیاز دارد.

این اقدام همچنین نگرانی‌هایی درباره رویکرد محافظه‌کارانه اپل ایجاد کرده است. اینکه شاید این شرکت به‌جای ورود جسورانه به دسته‌بندی‌های جدید، بیش از حد محتاط شده است. خودرو تنها پروژه‌ای نبود که اپل اخیرا آن را لغو کرد. این شرکت پروژه داخلی توسعه نمایشگرهای ساعت هوشمند خود را متوقف کرده، ساعت اپلی که به دوربین مجهز بود را کنار گذاشته و همچنین برنامه‌های کوتاه‌مدت برای عرضه عینک‌های واقعیت افزوده که به مک متصل شده و نمایشگر مجازی ایجاد می‌کردند، لغو کرده است.

با این حال، اپل هنوز گزینه‌هایی در اختیار دارد. این شرکت در حال توسعه چندین دستگاه خانه هوشمند است، از جمله یک مرکز کنترل دیواری و یک ربات رومیزی دارای نمایشگر که می‌تواند حرکت کند. همچنین قصد دارد نخستین عینک هوشمند خود که با مدل‌های شرکت‌هایی مانند متا و آمازون رقابت خواهد کرد را احتمالا تا پایان سال آینده عرضه کند.

در بلندمدت، خطر آن است که قالب یا دسته‌بندی جدیدی به‌طور غیرمنتظره ظاهر شود و اپل را غافلگیر کند. مدیر پیشین طراحی اپل، جانی آیو، اکنون با OpenAI برای توسعه نسل جدیدی از سخت‌افزارهای متمرکز بر هوش مصنوعی همکاری می‌کند. به این معنا که فردی که نقش کلیدی در طراحی آیفون داشته، ممکن است اکنون به شرکتی دیگر برای کنار زدن اپل کمک کند.

۳. ورود آهسته به حوزه هدست‌ها

اپل سال گذشته وارد یک دسته‌بندی جدید از محصولات شد: بازار واقعیت ترکیبی. با این وجود، سهم این شرکت از این حوزه تنها محدود به Vision Pro گران‌قیمت است و هدف مشخصی ندارد. با اینکه هنوز هم از لحاظ مهندسی یک شاهکار به حساب می‌آید، این دستگاه نتوانسته تخیل مصرف‌کنندگان را درگیر کند و از نظر محتوای اختصاصی و اپلیکیشن‌های مشوق خرید، بسیار محدود است.

این هدست برای استفاده طولانی‌مدت بیش از حد سنگین است، یک باتری خارجی بزرگ دارد و هنگام تماشای فیلم در محیط‌های تاریک، بازتاب نور آزاردهنده‌ای ایجاد می‌کند. در مجموع، Vision Pro بیشتر شبیه یک نمونه آزمایشی (پروتوتایپ) به نظر می‌رسد تا یک محصول واقعی؛ و با این حال، قیمتی معادل قسط وام مسکن دارد.

چشم‌انداز اصلی تیم کوک، مدیرعامل اپل، این بود که یک عینک سبک واقعیت افزوده ساخته شود که کاربران بتوانند تمام روز آن را بر چشم داشته باشند. اما فناوری لازم برای چنین دستگاهی هنوز آماده نبود، بنابراین اپل ناچار شد با هدستی حجیم‌تر که واقعیت افزوده را با واقعیت مجازی ترکیب می‌کند، به بازار وارد شود.

چالش کنونی این است که Vision Pro را سبک‌تر و ارزان‌تر کند، تا آن را به چیزی نزدیک‌تر کند که مصرف‌کننده معمولی بتواند بخرد. شرکت در حال کار روی چنین محصولی است، اما این فرایند زمان‌بر خواهد بود. همچنین اپل در حال توسعه مدلی تجاری‌محور است که به رایانه متصل می‌شود و نسخه‌ای سریع‌تر از طراحی فعلی را نیز در دست دارد.

در دیجینوی بخوانید:

کارکنان اپل فاش می‌کنند چرا هوش مصنوعی این شرکت شکست خورد!

۴. تضعیف توافق جست‌وجوی گوگل

با اینکه اپل عمده درآمد خود را از فروش سخت‌افزار به دست می‌آورد، خدمات نیز به بخش حیاتی درآمد آن تبدیل شده‌اند. یکی از سودآورترین بخش‌ها: کارمزدی است که اپل از گوگل بابت قرار گرفتن موتور جست‌وجوی آن در جایگاه پیش‌فرض دریافت می‌کند. گفته می‌شود که اپل از این توافق حدود ۲۰ میلیارد دلار در سال درآمد دارد؛ توافقی که بر اساس آن درصدی از درآمد تبلیغاتی گوگل به اپل می‌رسد.

با وجود این موضوع، یک دعوای حقوقی ضدانحصار علیه گوگل این درآمد را در معرض تهدید قرار داده است. یکی از اتهامات اصلی دولت ایالات متحده در این پرونده، غیرقانونی بودن توافق گوگل با اپل است. اگر این توافق همان‌طور که انتظار می‌رود لغو شود، اپل حدود ۲۰ میلیارد دلار در سال را از دست خواهد داد و باید به دنبال رویکردی جدید باشد. این شرکت از هم‌اکنون سیگنال داده که آماده همکاری با ارائه‌دهندگان هوش مصنوعی مانند Perplexity و Gemini گوگل است. همچنین اپل هم‌اکنون از طریق سیری به ChatGPT شرکت OpenAI متصل شده است.

۵. مدل کسب‌وکار اپ‌استور و روابط با توسعه‌دهندگان

در ماه آوریل، یک قاضی فدرال در کالیفرنیا مدل کسب‌وکار اپ‌استور اپل را بر هم زد و این شرکت را مجبور کرد به توسعه‌دهندگان اجازه دهد کاربران را به وب‌سایت برای پرداخت خریدهای درون‌برنامه‌ای هدایت کنند. این تصمیم بدان معناست که اپل ممکن است کمیسیون‌هایی را که از مواردی مانند اشتراک‌ها و خریدهای درون بازی دریافت می‌کرد، از دست بدهد. این الزام فعلا در آمریکا آغاز می‌شود، اما تصور می‌شود که اپل در نهایت باید این سیاست را در سایر کشورها نیز اجرا کند، زیرا رگولاتورها چنین چیزی را درخواست خواهند کرد.

برای رقابت با سیستم‌های پرداخت ثالث مبتنی بر وب، اپل احتمالا مجبور خواهد شد ساختار کارمزد خود را برای توسعه‌دهندگان ارزان‌تر کند؛ تغییری دیگر که می‌تواند در نهایت درآمد اپ‌استور را کاهش دهد. در عین حال، این شرکت باید رابطه خود را با توسعه‌دهندگانی که هنوز احساس می‌کنند از سیستم اپ‌استور متضرر شده‌اند، بهبود ببخشد.

۶. نظارت جهانی و فشارهای قانونی دولت‌ها

وزارت دادگستری ایالات متحده به همراه ۱۶ دادستان کل، در مارس ۲۰۲۴ علیه اپل شکایتی تنظیم کردند و مدعی شدند که سیاست‌های این شرکت رقابت را برای رقبایش دشوار می‌کند و تغییر گوشی را برای مصرف‌کنندگان سخت‌تر می‌سازد. این شکایت روی پنج حوزه‌ای تمرکز دارد که در آن‌ها اپل به‌طور ادعایی رقابت را سرکوب می‌کند: اپلیکیشن‌های چندمنظوره (سوپر اپ‌ها)، بازی‌های استریم ابری، نرم‌افزارهای پیام‌رسان، ساعت‌های هوشمند، و کیف‌پول‌های دیجیتال.

حتی پیش از این شکایت، اپل شروع به پرداختن به برخی از این نگرانی‌ها کرده بود. این شرکت پشتیبانی از سرویس‌های بازی مبتنی بر ابر را اضافه کرده و در حال پذیرش استاندارد پیام‌رسانی بین‌پلتفرمی RCS است. اپل استدلال می‌کند که این دادخواست «هم در واقعیت و هم در قانون اشتباه است» و قول داده که «قاطعانه در برابر آن دفاع کند». اما انتظار می‌رود این نبرد حقوقی سال‌ها به طول بینجامد.

در اروپا، اپل با قانون «قانون بازارهای دیجیتال» (DMA) که سال گذشته اجرایی شد، مواجه است. این قانون تهدیدی برای «باغ محصور» اپل است — اکوسیستمی که کاربران را تشویق به خرید محصولات و خدمات اپل می‌کند. بر اساس این مقررات جدید، مشتریان در اتحادیه اروپا برای نخستین‌بار می‌توانند نرم‌افزارهایی را از خارج از اپ‌استور دانلود کنند. کاربران همچنین می‌توانند از سیستم‌های پرداخت جایگزین استفاده کنند و مرورگر پیش‌فرض خود را راحت‌تر تغییر دهند.

اپل مدت‌هاست با چنین تغییراتی مخالفت کرده و معتقد است این موارد تجربه کاربری و امنیت نرم‌افزارش را تضعیف می‌کنند. این شرکت با گرفتن کمیسیون کمتر از خریدهای اپ‌استور موافقت کرده، اما در عوض هزینه‌های اضافی‌ای افزوده که خشم توسعه‌دهندگان را برانگیخته است. خطر بزرگ‌تر برای اپل، تکه‌تکه شدن مدل کسب‌وکاری است که سالانه ده‌ها میلیارد دلار درآمدزایی دارد.

۷. تهدید تعرفه‌ها و تغییرات در تولید

اپل بیشتر محصولات خود را در چین تولید می‌کند، و همین موضوع آن را در برابر تهدید تعرفه‌ای دونالد ترامپ آسیب‌پذیر کرده است. این موضوع در ماه آوریل برجسته شد، زمانی که دولت ترامپ اعلام کرد که تعرفه‌هایی تا ۱۴۵٪ برای واردات از چین وضع خواهد کرد. اگرچه ترامپ در برخی موارد از اعمال تعرفه‌ها عقب‌نشینی کرده اما اپل روند انتقال بخشی از تولید خود به هند را تسریع کرده است.

با وجود این تغییرات، اپل به احتمال زیاد مجبور خواهد شد هنگام عرضه مدل‌های جدید آیفون و سایر دستگاه‌ها در پاییز، قیمت‌ها را افزایش دهد. همچنین مشخص نیست که آیا این بحران قابل حل است یا نه. ترامپ از برنامه تولید در هند راضی نیست و خواهان تولید آیفون در داخل ایالات متحده است. او گفته است که تعرفه‌های جدیدی بر تمامی گوشی‌های هوشمندی که در خارج از آمریکا تولید شوند، اعمال خواهد شد. در داخل اپل، تولید آیفون در خاک آمریکا بسیار پرهزینه و غیرعملی تلقی می‌شود.

۸. جانشینی در رده مدیریتی

تیم کوک از سال ۲۰۱۱ و پس از استیو جابز، مدیرعامل اپل بوده است. از آن زمان تاکنون، او اپل را به حوزه‌های جدیدی مانند دستگاه‌های پوشیدنی، محتوای دیجیتال و آیفون‌های بزرگ‌تر وارد کرده است. در دوران مدیریت او، اپل به یک غول سه‌تریلیون دلاری تبدیل شد و به یکی از قدرتمندترین شرکت‌های تاریخ بدل شد.

کوک امسال ۶۵ ساله می‌شود و این موضوع پرسش‌هایی درباره جانشینی او به وجود آورده است. یکی از مشکلات این است که بسیاری از معاونان او تقریبا هم‌سن خود او هستند، بنابراین جانشینان بالقوه‌ چندانی وجود ندارد و بخش بزرگی از تیم اجرایی احتمالا همزمان بازنشسته خواهند شد.

وقتی کوک در نهایت از سمت خود کناره‌گیری کند، به احتمال زیاد نقش ریاست هیئت‌مدیره را بر عهده خواهد گرفت تا روند انتقال مدیریت تسهیل شود. جدی‌ترین گزینه برای جانشینی او، جوان‌ترین عضو تیمش یعنی مدیر بخش سخت‌افزار، «جان ترنوس» است. با این حال، حتی در بهترین شرایط، جانشینی تیم کوک کار بسیار دشواری خواهد بود.

۹. کاهش فروش در چین

اپل در چند سال گذشته با کاهش فروش در چین مواجه بوده و این مشکل همچنان پابرجاست. فروش شرکت در این کشور در سه‌ماهه دوم مالی بیش از ۲٪ کاهش یافت که چیزی بدتر از آنچه وال‌استریت پیش‌بینی می‌کرد.

برندهای داخلی چین مانند ویوو در حال کسب سهم بیشتری از بازار هستند و دولت این کشور استفاده از فناوری‌های خارجی در برخی محیط‌های کاری را ممنوع کرده است. با افزایش تنش‌های ژئوپلیتیکی بین چین و آمریکا، وابستگی اپل به چین چه به‌عنوان بازار مصرف و چه به‌عنوان مرکز تولید روزبه‌روز پرریسک‌تر به نظر می‌رسد.

۱۰. رکود ادامه‌دار در بازار گوشی‌های هوشمند

سری آیفون ۱۶ در سپتامبر عرضه شد و شرکت روی ویژگی‌های هوش مصنوعی آن تمرکز تبلیغاتی زیادی داشت تا مصرف‌کنندگان بیشتری را به ارتقا ترغیب کند. اما نتایج اولیه چندان امیدوارکننده نبود. درآمد اپل از گوشی‌های هوشمند در سه‌ماهه دسامبر که مهم‌ترین فصل فروش در سال است یک درصد کاهش یافت.

در ماه فوریه، اپل سعی کرد موج جدیدی از فروش ایجاد کند و یک گوشی ارزان‌قیمت جدید عرضه کرد. آیفون SE قدیمی ۴۲۹ دلاری با آیفون ۱۶e با قیمت ۵۹۹ دلار جایگزین شد؛ دستگاهی مدرن‌تر که بیشتر به آیفون ۱۶ شباهت دارد. اما با این حال، قیمت آن به ۵۹۹ دلار افزایش یافت که بسیار بالاتر از مدل‌های ارزان‌قیمت رقبا است.

آیفون همچنان منبع اصلی درآمد اپل است

این شرکت تقریبا نیمی از درآمد خود را از این دستگاه به دست می‌آورد.چالش بزرگ‌تر این است که بسیاری از مصرف‌کنندگان هنوز دلیل قانع‌کننده‌ای برای ارتقای گوشی‌هایشان نمی‌بینند و اگر قیمت‌ها افزایش یابد، این موضوع تشدید خواهد شد.