مشکل بیش یادآوری؛ چرا برخی افراد می‌توانند جزئیات دقیق 20 سال پیش را به خاطر بیاورند؟

تبدیل شدن به ابرانسان با مشکل بیش یادآوری

ما از محدودیت‌های انسانی دل خوشی نداریم. مثلا در آرزوی پرواز هستیم یا دوست داریم هرگز پیر نمی‌شدیم. همین نیز سبب شده که صحبت از ساخت ابرانسان مطرح شود. حتی برخی نیز تزریق خون برای جلوگیری از پیری را پیشنهاد کرده‌اند. هرچند ظاهرا برخی افراد از همان ابتدای تولد ابرانسان هستند. به‌عنوان مثال می‌توان به دنیل مک‌کارتنی اشاره کرد.

ماجرای عجیب دنیل مک‌کارتنی

دنیل در سال ۱۸۱۷ متولد شد و تقریبا نابینا بود. او مجبور شد چنیدن عمل جراحی را روی چشم خود انجام دهد. در نتیجه آنها نیز صرفا می‌توانست نوشته‌های بسیار بزرگ را در فاصله چند سانتی‌متری ببیند. با وجود این، دنیل در سن ۵۲ سالگی یک مصاحبه ماندگار را انجام داد. او توانست ثابت کند که تک تک روزهای زندگی خود از سن ۹ سالگی تا زمان مصاحبه را با جزئیات فوق‌العاده زیاد به یاد دارد.

برای بررسی مشکل بیش یادآوری به او تاریخ‌های مختلفی از سال‌های گذشته می‌گفتند. دنیل سریع روز هفته و آب‌وهوای آن روز را می‌گفت. افراد حاضر نیز با کمک روزنامه‌های قدیمی اطلاعات او را بررسی می‌کردند. او حتی در یک مورد به خطای روزنامه قدیمی اشاره کرد. دنیل دقیقا می‌دانست که هر روز ناهار چه‌چیزی خورده است، عصر چه کرده و پدر یا اطرافیان او در آن روز مشخص مشغول چه کاری بوده‌اند.

دنیل مک‌کارتنی یکی از افرادی بود که با مشکل یا موهبت بیش یادآوری متولد شده بود. این افراد می‌توانند تقریبا همه آنچه در طول زندگی برای آنها رخ داده را به یاد بیاورند. فرقی هم نمی‌کند که جزئیات اشاره شده مهم یا بی‌اهمیت باشند.

تفاوت بیش یادآوری با حافظه تصویری

برخی افراد بیش یادآوری یا HSAM را با حافظه تصویری اشتباه می‌گیرند. هرچند که ما با دو مفهوم کاملا متفاوت طرف هستیم. برای اولین‌بار در سال ۲۰۰۶ بود که در اخبار علمی واژه حافظه فراگیر مطرح شد. در آن زمان تنها ۱۲ نفر در سرتاسر جهان چنین قدرت عجیبی داشتند. هرچند اکنون گفته می شود که این میزان به ۵۰ تا ۱۰۰ نفر افزایش یافته است.

جزئیاتی که این افراد به‌خاطر می‌آورند با آنچه شخصی با حافظه تصویری قوی به‌خاطر می‌آورد فرق دارد. مثلا قرار نیست با مشاهده یک صحنه در ذهن خود از آن عکاسی کنند و بخش‌های مختلف را به‌خاطر آورند. این قابلیت عموما در کودکان دیده می‌شود.

می‌توان گفت آنها تمام جزئیات عمومی را در ذهن ندارند. مسئله به اطلاعات شخصی مربوط می‌شود. در واقع حافظه آنها یک زندگی‌نامه تصویری کامل را ذخیره می‌کند. مثلا اگر از آنها بپرسید که چه زمانی تریلر فیلم مقصد نهایی 6 منتشر شد، چیزی را به‌خاطر نمی‌آورند.

نتایج اسکن مغزی این افراد

توجه داشته باشید که افراد درگیر مشکل حافظه فراگیر لزوما نابغه نیستند و نمی‌توانند همه‌چیز را به‌راحتی به‌یاد بیاورند. همچون مک‌کارتنی بیمار دیگری به‌نام HK از کودکی نابینا بود. هوش او در زمینه‌های مختلف متوسط ارزیابی می‌شد. هرچند که از نظر قدرت حافظه با بقیه فرق داشت.

دانشمندان مغز او را اسکن کردند و متوجه شدند که آمیگدال یا بادامه مغز نسبت به انسان‌های عادی ۲۰ درصد بزرگتر است. همچنین ارتباطات عصبی بین آمیگدال و هیپوکامپ نیز بسیار گسترده‌تر بودند. اسکن MRI نیز نشان داد که هنگام یادآوری یک خاطره مشخص فعالیت‌های عجیبی در مغز این افراد رخ می‌دهد. فعالیت‌هایی که هرگز در مغز انسان‌های عادی دیده نشده‌اند.

به‌گفته دانشمندان آمیگدال مسئولیت پردازش احساسات را بر عهده دارد و همچنین با یادگیری و خاطرات مرتبط است. هیپوکامپ نیز نقش بسیار مهمی در زمینه خاطرات و یادگیری دارد. دانشمندان متوجه ذخیره ۳ نسخه از هر خاطره در مغز انسان شده بودند. هرچند گویی نحوه ذخیره خاطره نیز در افراد دچار مشکل بیش یادآوری فرق می‌کند.

داشتن زندگی وارونه

رخدادهای روزانه ما در حافظه کوتاه‌مدت ذخیره می‌شوند. معمولا اتفاق خاصی باید رخ دهد که این خاطره‌ها به حافظه بلندمدت انتقال یابند. در واقع خاطرات ما در بخش‌های مختلفی از مغز ثبت و ذخیره می‌شوند. حافظه کوتاه‌مدت مسیر خود را از قشر پیش‌پیشانی مغز شروع می‌کند. اگر خاطره ارزش ماندگاری داشته باشد، بخش‌های مختلفی از جمله آمیگدال، مخچه، نئوکورتکس،‌گانگلیون‌های پایه و … وارد کار می‌شوند.

نکته مهم اینجاست که باید مغز چنین نیازی را احساس کند. به همین خاطر است که اگر به آشپزخانه بروید به احتمال زیاد صبحانه دیروز را به‌خاطر نخواهید آورد. صبحانه هفته پیش را نیز که اصلا به‌خاطر نمی‌آورید. هرچند افراد درگیر مشکل بیش یادآوری اینگونه نیستند. در مغز آنها ابتدا حافظه کوتاه‌مدت فعال می‌شود. هرچند ناگهان به‌صورت یک فایل سیستمی همه‌چیز مرتب و دسته‌بندی شده و آماده ارسال به حافظه بلندمدت می‌گردد.

بیشتر بخوانید