25 تیر 1404 ساعت 17:41
دانشمندان پرده از پارادوکس محیط زیست برداشتند. به گفته‌ی آن‌ها، هوای پاک در کشور چین، زمین را بیشتر گرم می‌کند. اما علت این موضوع چیست؟
گرمایش جهانی از حدود سال 2010 شدت بیشتری یافته است که منجر به ثبت پی‌درپی سال‌های بسیار گرم در دهه گذشته شده است. دلیل این روند همچنان به‌طور دقیق مشخص نیست و یکی از پرسش‌های اساسی علم اقلیم به شمار می‌رود.
مطالعه جدید نشان می‌دهد که کاهش آلاینده‌های جوی به‌ویژه در چین و شرق آسیا، عامل مهمی در افزایش سرعت گرمایش زمین به شمار می‌آید که این موضوع را می‌توان پارادوکس محیط زیست دانست.
.
درباره پارادوکس محیط زیست چه می‌دانیم؟
پژوهش‌های پیشین به پاک‌سازی گازهای گوگردی ناشی از حمل‌ونقل دریایی در سطح جهان اشاره داشته‌اند، اما این اقدامات تنها از سال 2020 آغاز شده‌اند و از نظر تأثیر، ناکافی تلقی می‌شوند تا بتوانند عامل اصلی این شتاب باشند.
پژوهشگران ناسا عنوان کرده‌اند که تغییرات در پوشش ابرها نیز می‌تواند نقش داشته باشد؛ به‌ویژه کاهش ابرها در مناطق گرمسیری یا در نواحی شمال اقیانوس آرام. با این حال، یکی از عواملی که تاکنون به‌درستی سنجیده نشده، تأثیر سیاست‌های گسترده کشورهای شرق آسیا – به‌ویژه چین – در مقابله با آلودگی هوا و ارتقای سلامت عمومی از طریق اجرای قوانین سختگیرانه کیفیت هوا است.
از حدود سال 2013 تاکنون، میزان انتشار دی‌اکسید گوگرد در شرق آسیا حدود 75 درصد کاهش یافته و این روند پاک‌سازی هم‌زمان با افزایش شتاب گرمایش جهانی رخ داده است. پژوهش جدید ارتباط میان بهبود کیفیت هوای شرق آسیا و افزایش دمای جهانی را مورد بررسی قرار داده و بر پایه مشارکت هشت گروه مدل‌ساز اقلیم از نقاط مختلف جهان شکل گرفته است.
نتیجه بررسی‌ها نشان می‌دهد که هوای آلوده ممکن است پیش‌تر تأثیر کامل گرمایش زمین را پنهان کرده باشد و اکنون با کاهش آلودگی هوا، بخش بیشتری از گرمایش ناشی از گازهای گلخانه‌ای نمایان شده است. علاوه بر اینکه آلودگی هوا موجب مرگ زودرس میلیون‌ها انسان شده، این آلودگی با جلوگیری از رسیدن نور خورشید به سطح زمین باعث خنک شدن آن نیز می‌شده است. به‌حدی که طی سده گذشته، این آلودگی‌ها تا حدود 0.5 درجه سلسیوس گرمایش ناشی از فعالیت‌های انسانی را مهار کرده‌اند.
با از میان برداشتن این آلودگی‌ها که برای سلامت انسان ضروری است، اثر حفاظتی مصنوعی آن‌ها از بین رفته و از آنجا که انتشار گازهای گلخانه‌ای همچنان رو به افزایش بوده، در نتیجه سطح زمین با سرعت بیشتری گرم شده است. پاک‌سازی چشم‌گیر آلودگی در شرق آسیا پیامدی منفی و غیرمنتظره بر جای گذاشته است
مدل‌سازی روند پاک‌سازی آلاینده‌ها
محققان از 160 شبیه‌سازی رایانه‌ای با استفاده از هشت مدل اقلیمی جهانی بهره گرفتند. این کار به آن‌ها امکان داد تا دقیق‌تر تأثیرات آلودگی هوای شرق آسیا بر الگوهای دمای جهانی و بارندگی را برآورد کنیم. این شبیه‌سازی‌ها، پاک‌سازی آلودگی مشابه با آنچه از سال 2010 در واقعیت روی داده را بازتاب می‌داد. نتیجه‌ی کار، افزایش دمای جهانی به میزان تقریبی 0.07 درجه سلسیوس بود.
اگرچه این عدد در مقایسه با کل گرمایش جهانی از سال 1850 تاکنون که حدود 1.3 درجه سلسیوس است، کوچک به‌نظر می‌رسد، اما برای توضیح شتاب اخیر در گرمایش جهانی، در صورتی که نوسانات سالانه دما ناشی از چرخه‌های طبیعی مانند پدیده ال‌نینو را کنار بگذاریم، کافی است. ال‌نینو پدیده‌ای اقلیمی در اقیانوس آرام است که بر الگوهای آب‌وهوایی در سراسر جهان تأثیر می‌گذارد.
بر پایه روندهای بلندمدت، انتظار می‌رفت از سال 2010 تاکنون افزایش دما در حدود 0.23 درجه سلسیوس رخ دهد. اما در واقع، افزایش دمای اندازه‌گیری‌شده حدود 0.33 درجه سلسیوس بوده است. در حالی که حدود 0.1 درجه سلسیوس از این مقدار را می‌توان عمدتاً با کاهش آلودگی هوای شرق آسیا توضیح داد، عوامل دیگری نیز از جمله تغییر در گازهای منتشرشده از کشتی‌ها و افزایش شدید و اخیر غلظت متان در جو دخیل هستند.
آلودگی هوا با بازتاب نور خورشید یا تغییر در ویژگی‌های ابرها که باعث بازتاب بیشتر نور می‌شود، موجب خنکی می‌گردد. پاک‌سازی آلودگی در شرق آسیا به دلیل کاهش اثر سایه‌افکنی ناشی از آلودگی در همان منطقه، بر دمای جهانی تأثیر می‌گذارد. همچنین، با کاهش آلودگی، میزان انتقال آن به‌سوی شمال اقیانوس آرام کمتر شده، که نتیجه آن کاهش انعکاس نور خورشید از ابرهای شرق اقیانوس آرام است.
الگوی این تغییرات در سراسر شمال اقیانوس آرام که در مدل‌های ما شبیه‌سازی شده با داده‌های ماهواره‌ای همخوانی دارد. مدل‌ها و اندازه‌گیری‌های دما نیز افزایش قابل توجه دما را در ناحیه پایین‌دست شرق آسیا، یعنی شمال اقیانوس آرام، نشان می‌دهند. عامل اصلی گرمایش جهانی همچنان انتشار گازهای گلخانه‌ای است و پاک‌سازی آلودگی هوا امری ضروری و به‌تأخیر افتاده بوده است. این اقدام باعث افزایش دما نشده، بلکه تنها پوشش خنک‌کننده‌ای را که تا حدی ما را از پدیده‌های شدید اقلیمی و دیگر پیامدهای شناخته‌شده تغییرات اقلیم محافظت می‌کرده، کنار زده است.
گرمایش زمین در دهه‌های آینده نیز ادامه خواهد داشت. در حقیقت، انتشار گذشته و آینده گازهای گلخانه‌ای تأثیرات اقلیمی بلندمدتی در پی خواهد داشت. اما آلودگی هوا برخلاف آن، ظرف مدت کوتاهی از جو حذف می‌شود و در نتیجه، شتاب‌گیری اخیر در گرمایش ناشی از برداشته شدن این نقاب ممکن است موقتی باشد.
source