تحلیل: آیا هدف اصلی استیبل‌کوین‌ها فراموش شده است؟

استیبل‌کوین‌ها به‌وضوح در حال ورود به جریان اصلی اقتصاد دیجیتال هستند. شرکت‌هایی مانند ویزا و مسترکارت از کارت‌هایی مبتنی بر استیبل‌کوین رونمایی کرده‌اند و خرید بریج توسط استرایپ نیز نشانه‌ای از تمایل این شرکت به تسهیل استفاده از استیبل‌کوین‌ها به اندازه پول رسمی است. با اضافه شدن عرضه اولیه سهام یک میلیارد و ۱۵۰ میلیون دلاری Circle و افزایش احتمال وضع قوانین در ایالات متحده، می‌توان گفت که سال ۲۰۲۵ به‌نوعی دوران اوج استیبل‌کوین‌ها محسوب می‌شود.

اما این پیشرفت‌ها آیا ما را از مسیر اصلی دور نکرده‌اند؟ گویی بسیاری از اقدامات اخیر بیشتر به چسباندن برچسب «استیبل‌کوین» بر ابزارهای قدیمی مالی شبیه‌اند. بخش بزرگی از اخبار منتشرشده به‌نظر می‌رسد بیشتر در راستای حفظ جایگاه شرکت‌های بزرگ است تا ارائه مزیت واقعی برای کاربران نهایی.برای مثال، کارت‌های مبتنی بر استیبل‌کوین. برای مصرف‌کننده عادی، خرج کردن تتر در یک فروشگاه، تفاوتی با استفاده از دلار آمریکا ندارد؛ نتیجه نهایی یکی است: مبلغی به صورت دیجیتال از حساب کاربر کسر می‌شود. علاوه بر این، دسترسی به چنین خدماتی غالباً مستلزم داشتن حساب بانکی و سابقه اعتباری مناسب است. در واقع، این روند چیزی جز تداوم وضعیت موجود نیست و اگر استیبل‌کوین‌ها صرفاً به ابزاری در اختیار نهادهای بزرگ و کاربران حرفه‌ای تبدیل شوند، آن‌گاه ماهیت اصلی آن‌ها تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد.

این رویکرد، الگوی مناسبی برای گسترش استفاده از استیبل‌کوین‌ها به حساب نمی‌آید. این دسته از رمزارزها فرصتی منحصر به‌فرد برای بازنگری کامل در ساختار مالی آینده فراهم می‌کنند. نمونه‌هایی از تحول‌آفرینی آن‌ها را در میان کاربران نهایی که توسط نظام بانکی سنتی نادیده گرفته شده‌اند، مشاهده می‌کنیم.

استیبل‌کوین‌ها با سیستم مالی سنتی برابری نمی‌کنند

استیبل‌کوین‌ها و فناوری بلاکچین، اولین فرصت واقعی در چند نسل اخیر برای بررسی جدی مشکلات موجود در پرداخت‌ها و خدمات مالی هستند و می‌توان با نوآوری، راه‌حلی برای آن‌ها ارائه داد. امروزه، نزدیک به ۱.۴ میلیارد نفر در جهان به خدمات بانکی دسترسی ندارند. به عنوان نمونه، ۵۷ درصد از جمعیت آفریقا حتی یک حساب بانکی یا کیف‌پول موبایلی نیز ندارند. اگرچه بخش عمده این افراد در کشورهای کمتر توسعه‌یافته متمرکزند، اما این موضوع مسئله‌ای جهانی است؛ به‌گونه‌ای که در سال ۲۰۲۴، ۶ درصد از بزرگسالان ایالات متحده نیز جزو افراد بدون حساب بانکی محسوب می‌شدند.

در حالی‌که کارت‌های استیبل‌کوینی، یکپارچه‌سازی آن‌ها در تجارت الکترونیک، یا خرید سهام Circle توسط وال‌استریت، هیچ‌گونه کمکی به این گروه نمی‌کند، استیبل‌کوین‌ها ذاتاً برای فراهم کردن دسترسی مالی به افراد فاقد بانک طراحی شده‌اند. به نقل از تازه‌ترین گزارش «وضعیت رمزارزها» منتشرشده توسط Coinbase: «هر فردی که به اینترنت و یک تلفن هوشمند دسترسی دارد، می‌تواند ارزش ذخیره کند، پول ارسال نماید، و به شبکه‌های مالی جهانی متصل شود، بدون اینکه نیاز به بانک سنتی داشته باشد.»

در چنین زمینه‌ای است که باید رشد کاربرد استیبل‌کوین‌ها را جست‌وجو کرد. شواهد اولیه نیز حکایت از آغاز این مسیر دارند. طبق داده‌ها، ۵ درصد از افراد بدون حساب بانکی در ایالات متحده در سال ۲۰۲۴ از رمزارزها برای تراکنش‌های مالی بهره گرفته‌اند؛ رقمی که نسبت به سال قبل یک درصد رشد داشته و دو برابر افرادی است که دارای حساب بانکی بوده و از رمزارزها برای پرداخت استفاده کرده‌اند. اگر مسیر پذیرش استیبل‌کوین‌ها مشابه با نهادهای مالی سنتی باشد، خطر بازتولید همان مشکلات قبلی وجود دارد. نیاز است که نوآوری فراتر از چارچوب بانکداری سنتی توسعه یابد تا افرادی که بیشترین نیاز را دارند، از مزایای آن بهره‌مند شوند.

کارت‌ها به‌تنهایی راه‌گشا نیستند

در جهانی زندگی می‌کنیم که فناوری‌های لازم برای پرداخت‌های همتا به همتا، بدون واسطه، مهیا شده‌اند. با این حال، کارت‌ها همچنان رایج‌ترین روش پرداخت روزمره باقی مانده‌اند.این الزاماً نباید ادامه یابد. ظرفیت گسترده‌ای برای ایجاد نوآوری در نظام پرداخت، خارج از سازوکار کارت‌ها، وجود دارد. این روند هم‌اکنون در جریان است. برای نمونه، در برخی مناطق کمتر توسعه‌یافته و همچنین کاربردهای جهانی نظیر سفر و مشاغل دورکار، کیف‌پول‌هایی مانند MiniPay به افراد امکان پرداخت قبض‌ها، انتقال بین‌المللی پول، و حتی اشتراک در سرویس‌های پخش موسیقی با استفاده از استیبل‌کوین‌ها را می‌دهند، بدون نیاز به زیرساخت بانکی سنتی.

تنها در سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۵، اپلیکیشن‌های فعال در اکوسیستم MiniPay، به‌طور جمعی بیش از ۵۰ میلیون بار در هفته دیده شده‌اند و ۵ میلیون بار در هفته توسط کاربران باز شده‌اند، با صدها هزار تعامل روزانه؛ که نشانگر تقاضای بالا است. اغلب این اپ‌ها توسط افرادی توسعه یافته‌اند که مستقیماً با مشکلات مالی روبه‌رو هستند، و به همین دلیل استیبل‌کوین‌ها به‌طور مستقیم در حال پاسخ به مسائل واقعی زندگی آن‌ها هستند.وضعیتی مشابه را در شرکت‌هایی مانند Strike می‌توان دید؛ شرکتی که با بهره‌گیری از استیبل‌کوین‌ها، بازار حواله‌ها را در مناطقی نظیر آمریکای لاتین دگرگون کرده است. Strike یک مسئله مالی اساسی را به‌شکل مؤثری حل کرده و جایگزینی سریع‌تر، ارزان‌تر و بسیار کارآمدتر نسبت به سامانه‌های قدیمی حواله ارائه داده است.

هرچند این راهکارها در ابتدا برای گروه‌هایی طراحی شده‌اند که دسترسی محدودی به خدمات مالی دارند، اما کارایی و تأثیر آن‌ها می‌تواند در سطح جهانی گسترش یابد. کیف‌پولی که در ابتدا برای کاهش هزینه‌ها و زمان در انتقال پول طراحی شده، ممکن است به ابزاری برای گردشگران تبدیل شود که با آن خدمات محلی یا بسته‌های اینترنتی بخرند؛ بدون آنکه ارز را تبدیل یا کارمزدهای سنگین پرداخت کنند.گرچه کارت‌ها در آینده نزدیک کنار گذاشته نخواهند شد، اما استیبل‌کوین‌ها این توانایی را دارند که از پایه مشکلات پرداخت را رفع کنند و ارزش واقعی و ملموس برای کاربران در سطوح مختلف خلق نمایند.

بازگشت به اصل ماجرای رمزارزها

استیبل‌کوین‌ها در نقطه عطفی قرار گرفته‌اند. به‌جای تمرکز بر نحوه تلفیق آن‌ها در زیرساخت‌های پرداخت موجود، باید تلاش‌ها به‌سوی توسعه راهکارهایی باشد که با اهداف بنیادی رمزارزها همخوانی داشته باشند؛ یعنی کمک به افرادی که از سیستم مالی سنتی بی‌بهره مانده‌اند. این مهم از طریق ایجاد روش‌های ساده و کاربرپسند برای استفاده و خرج کردن استیبل‌کوین‌ها توسط افراد کم‌برخوردار محقق می‌شود. ما این ظرفیت را داریم که شیوه پرداخت را از نو تعریف کرده و راهکارهایی پایدار ارائه دهیم که برای همگان، در هر نقطه از جهان و با هر وضعیت بانکی، مفید واقع شود. کافی است که تمرکز خود را تنها بر ابزار نگه نداریم، بلکه هدف نهایی را در نظر بگیریم.