فقط 1280 انسان باقی ماندند؛ زمانی که بشر در آستانه انقراض قرار گرفت

بر اساس داده‌های موجود، چیزی در حدود 930 هزار تا 813 هزار سال قبل، جمعیت انسان‌های روی زمین با کاهش بسیار زیادی همراه بوده است؛ میزان این کاهش جمعیت را چیزی در حدود 98.7 درصد تخمین زده‌اند و فقط 1280 انسان روی کره زمین زندگی می‌کردند.

این گلوگاه جمعیتی چیزی معادل 117 هزار سال ادامه پیدا کرد و می‌توان آن را دوره‌ای دانست که تقریبا انسان‌ها از روی زمین در حال محو شدن بودند؛ این کاهش جمعیت را می‌توان از طریق بررسی تنوع زنتیکی در انسان‌های امروزی متوجه شد، چرا که ژنوم هر کدام از انسان‌های روی زمین بازتاب‌دهنده ترکیب ژنتیکی اجداد دور ما است.

این کشف به خوبی شکنندگی جمعیت نخستین انسانی را برجسته کرده و می‌توان آن را توضیحی برای کمیاب بودن فسیل‌های مربوط به این بازه زمانی در آفریقا و اوراسیا دانست.

با این که هنوز این گلوگاه جمعیتی به صورت کامل مشخص نشده است، اما پژوهشگران بر این باور هستند که تغییرهای اقلیمی شدید می‌توانند نقش تعیین‌کننده‌ای در آن ایفا کنند.

زمین در آغاز دوره پلیستوسن میانی وارد دوره‌ای از سرمای شدید شد که احتمالا موجب بروز یخبندان‌های گسترده و خشکسالی‌های شدید شد. در نهایت این شرایط سخت و دشوار منجر به بروز قحطی‌های گسترده و کمبود منابع شد؛ این اتفاق باعث شد انسان‌ها وادار شوند تا در گروه‌های کوچک برای بقا با یکدیگر رقابت کنند.

کمبود فسیل‌های مربوط به این دوره باعث شده است کار مشاهده مستقیم تاثیر این تغییرها دشوار شود، اما اطلاعات ژنتیکی ابزار قدترمندی برای ردیابی تاثیرها را فراهم می‌کند.

تنوع ژنتیکی با کاهش جمعیت، کاهش پیدا کرد و باعث شد ردپای ماندگاری در ژنوم انسان باقی بماند. این گلوگاه ژنتیکی باعث ایجاد نشانه‌های آشکاری شده که به پژوهشگران اجازه می‌دهد تغییرهای اقلیمی را با تحول‌های چشمگیر در تکامل انسان پیوند دهد.

تغییر کروموزومی انسان

یکی دیگر از مواردی که در این پژوهش مشاهده شد، ارتباط میان رویداد موردنظر با یک رویداد مهم ژنتیکی در تاریخ بشر است. زمانی که انسان‌ها درگیر گلوگاه ژنتیکی بودند، یک تغییر مهم کروموزومی در انسان‌ها اتفاق افتاد که ترکیب دو کروموزوم بود که در نهایت باعث شکل‌گیری کروموزوم شماره 2 انسان شد.

برخلاف سایر میمون‌های بزرگ که دارای 24 جفت کروموزوم هستند، انسان‌ها تنها 23 جفت کروموزوم دارند؛ این ادغام به عنوان یکی از نقاط عطف در مسیر تکامل انسان تلقی می‌شود و می‌توان آن را نشانه جدایی ما از نزدیک‌تر خویشاوندانمان شد.

پژوهشگران بر این باور هستند که این تغییر ژنتیکی می‌تواند نقش مهمی در پیدایش گونه هوموساپینس و ایجاد تمایز در گونه‌های نئاندرتال و دنیسووا داشته باشد. توجه داشته باشید که کلیه موارد ذکرشده را نباید فقط کنجکاوی‌های مربوط به ژنتیک دانست، چرا که آن‌ها پایه‌های چیزی انسان‌های مدرن هستند.

یکی دیگر از یافته‌های پژوهش را باید بهبود شرایط اقلیمی دانست که در حدود 813 هزار سال قبل موجب شد انسان‌ها از بحران به وجود آمده نجات یابند. انسان‌های باقی‌مانده که از این گلوگاه عبور کردند، توانستند تسلط بیشتری روی استفاده از آتش داشته باشند که در نتیجه احتمال بقای آن‌ها را افزایش داد.

هم اکنون پژوهشگران در حال انجام بررسی‌هایی هستند تا متوجه شوند که چگونه این پیشرفت‌ها در کنار سایر تغییرهای محیطی موجب رشد سریع انسان‌ها شده است.

با این که پژوهش انجام شده توانست بینش جدیدی را درباره تاریخ ژنتیک انسان در اختیار ما قرار دهد، اما در نهایت باعث ایجاد سوال‌های زیادی در ذهن افراد مختلف شد.

به عنوان مثال، یکی از سوال‌ها را باید نقش گلوگاه ژنتیکی در سریع‌تر شدن رشد مغز انسان‌ها دانست. همچنین باید به این سوال پاسخ داد که آیا شکل‌گیری راهکارهای جدید برای تطبیق پیدا کردن با محیط را راحت‌تر کرد؟ دانشمندان امیدوار هستند تا بتوانند در آینده به تمام سوال‌های به وجود آمده برای کاربران، پاسخ‌های مناسبی پیدا کنند. در حقیقت باید گفت این پژوهش توانست قطعه بسیار مهمی از پازل تکامل انسان را مشخص کند.