31 تیر 1404 ساعت 22:03
چین ساخت بزرگترین سد برق آبی جهان را آغاز کرد. این پروژه عظیم که ۳۰۰ میلیارد کیلووات ساعت برق تولید می‌کند، گامی بلند در تأمین انرژی چین محسوب می‌شود. در ادامه نگاهی به جزئیات این سد می‌اندازیم.
لی‌چیانگ، نخست‌وزیر چین، از آغاز رسمی اجرای پروژه‌ای عظیم که بزرگترین سد برق آبی جهان است بر روی رود یارلونگ تسنگپو در منطقه تبت خبر داد. به همین مناسبت، مراسم کلنگ‌زنی این طرح در شهر نینگچی، واقع در جنوب‌شرق تبت و در نزدیکی مرز هند، برگزار شد.
ساخت بزرگترین سد برق آبی جهان توسط چین
بر اساس گزارش‌ها، این طرح پس از تکمیل، عنوان بزرگترین سد برق آبی جهان را به خود اختصاص خواهد داد و ظرفیت سالانه تولید برق آن حدود 300 میلیارد کیلووات‌ساعت برآورد شده است؛ یعنی تقریباً سه برابر توان تولیدی سد سه‌دره فعلی در چین.
رود یارلونگ تسنگپو از فلات تبت سرچشمه می‌گیرد و پس از ورود به ایالت‌های شمال‌شرقی هند، شامل آروناچال پرادش و آسام، به رود براهمه‌پوترا تبدیل می‌شود و سپس مسیر خود را به سوی بنگلادش ادامه می‌دهد. با توجه به جریان فرا مرزی این رود، اقدام چین با نگرانی‌هایی در هند و بنگلادش روبه‌رو شده است؛ به‌ویژه از جنبه‌هایی نظیر تأمین آب، تأثیر بر کشاورزی، و برهم‌خوردن تعادل زیست‌محیطی در پایین‌دست.
طبق برنامه، این سد شامل پنج نیروگاه برق آبی آبشاری خواهد بود. پکن نخستین بار این پروژه را در قالب چهاردهمین برنامه توسعه پنج‌ساله خود در سال 2020 پیشنهاد داد و در اواخر سال 2024 به‌طور رسمی به تصویب رساند. برآورد می‌شود اجرای کامل آن به سرمایه‌گذاری بالغ بر 167 میلیارد دلار نیاز داشته باشد.
[su_icon icon=”icon: file-text-o” background=”#ffffff” color=”#909090″ text_color=”#434343″ size=”20″ radius=”32″ text_size=”18″ margin=”0px 0px 0px 0px” target=”self”]بیشتر بخوانید[/su_icon]
هدف اصلی این پروژه تولید برق برای بازارهای خارجی اعلام شده، هرچند بخشی از نیازهای انرژی محلی در تبت نیز از طریق آن تأمین خواهد شد. برای کاهش نگرانی‌های منطقه‌ای، مقامات چینی اظهار کرده‌اند که این پروژه پیشاپیش تحت ارزیابی‌های علمی گسترده قرار گرفته تا اطمینان حاصل شود که هیچ آسیبی به اکوسیستم‌های پایین‌دست، پایداری زمین‌شناسی یا حقوق آبی کشورهای همسایه وارد نخواهد شد.
وزارت امور خارجه چین نیز با تأکید بر ابعاد مثبت طرح، اعلام کرده است که این سد در زمینه پیشگیری از بلایای طبیعی، سازگاری با تغییرات اقلیمی، و همکاری‌های منطقه‌ای در حوزه انرژی نقش مهمی ایفا خواهد کرد. همچنین تأکید شده است که این پروژه به‌عنوان ابزار فشار سیاسی مورد استفاده قرار نخواهد گرفت.
نگرانی همسایگان چین درباره بزرگترین سد برق آبی جهان
با وجود این تضمین‌ها، همچنان نگرانی‌هایی در هند و بنگلادش مطرح است. تحلیل‌گران و مقامات رسمی نگران آن هستند که چین در مواقع بحران سیاسی، با کنترل جریان آب، به‌طور مصنوعی موجب سیلاب یا خشکسالی در مناطق پایین‌دست شود. گروه‌های محیط‌زیستی نیز هشدار داده‌اند که اجرای این طرح ممکن است منجر به از بین رفتن تنوع زیستی، جابه‌جایی جمعیت‌های محلی، و تخریب اکوسیستم حساس هیمالیا شود.
در هند، به‌طور ویژه، روند اجرای طرح‌های تولید برق آبی در ایالت آروناچال پرادش سرعت گرفته تا از منابع آبی خود حفاظت کرده و خطرات احتمالی ناشی از پروژه چین را کاهش دهد. اختلافات مرزی دیرینه میان دو کشور، بر این چالش افزوده است. در حالی‌که دولت هند آروناچال پرادش را بخش جدایی‌ناپذیر از خاک خود می‌داند، پکن همچنان ادعای مالکیت بر این منطقه را به‌عنوان بخشی از تبت جنوبی مطرح کرده و با توسعه زیرساختی در آن مخالفت می‌کند.
برای مدیریت عملیاتی این پروژه بزرگ، چین اقدام به تأسیس یک شرکت جدید دولتی به نام گروه یاژیانگ چین کرده است که به‌عنوان مالک رسمی پروژه معرفی شده و مسئولیت ساخت، بهره‌برداری، و نظارت بر رعایت الزامات زیست‌محیطی را بر عهده دارد.
در مراسم افتتاح این شرکت، معاون نخست‌وزیر چین، ژانگ گووچینگ، بر اهمیت نوآوری‌های فناورانه و تدابیر حفاظتی محیط زیست تأکید کرد. هرچند پکن این پروژه را به‌عنوان راهکاری آینده‌نگر در راستای انرژی پاک و توسعه منطقه‌ای معرفی می‌کند، اما همچنان موجب افزایش تنش‌ها و تردیدها در منطقه‌ای شده که پیش از این نیز با چالش‌های آبی و اختلافات مرزی حل‌نشده روبه‌رو بوده است.
source