پایان رویای F/A-XX؛ جنگنده نسل ششم نیروی دریایی آمریکا زمین‌گیر شد

رویای جنگنده F/A-XX، نسل ششم جنگنده‌های نیروی دریایی آمریکا، به کابوس تبدیل شد. بودجه هنگفت این پروژه توسط پنتاگون لغو و عملاً به بایگانی سپرده شد. آیا این تصمیم به معنای پایان کار جنگنده‌های نسل ششم در نیروی دریایی آمریکاست؟

نیروی دریایی ایالات متحده رؤیای بزرگی برای ساخت جنگنده نسل بعدی خود، F/A-XX، در سر می‌پروراند. این برنامه بلندپروازانه قرار بود یک هواپیمای جنگی نسل ششم، مبتنی بر ناو هواپیمابر، را برای جایگزینی F/A-18 سوپر هورنت قدیمی ارائه دهد. این جنگنده قرار بود یک غول رادارگریز و مجهز به فناوری‌های آینده باشد.

پایان بودجه F/A-XX؛ تمرکز بر F-47

متأسفانه برای این جنگنده، پنتاگون بودجه پیشنهادی سال مالی ۲۰۲۶ را در ژوئن منتشر کرد و این خبر مانند ضربه‌ای مهلک بر پیکره کل پروژه بود. این بودجه عملاً F/A-XX را کنار گذاشت و بودجه آن را به شدت کاهش داد. در همان زمان، تمام بودجه به سمت پروژه جدید نیروی هوایی، یعنی F-47، سرازیر شد. همانطور که The War Zone گزارش می‌دهد، دلیل اصلی این تغییر رویکرد، باور مقامات آمریکایی مبنی بر این است که صنایع دفاعی آمریکا نمی‌توانند همزمان دو جنگنده رادارگریز رده بالا بسازند.

برنامه F/A-XX کاملاً لغو نشده است

با این حال، برنامه F/A-XX به طور کامل لغو نشده است. بودجه جدید ۷۴ میلیون دلار را فقط برای تکمیل کار طراحی جنگنده در نظر گرفته است، اما این رقم همچنان ۸۴ درصد کمتر از ۴۵۴ میلیون دلاری است که در سال مالی گذشته دریافت کرده بود. این مبلغ ناچیز برای حفظ گزینه F/A-XX در آینده و جلوگیری از پراکنده شدن مهندسان در نظر گرفته شده است.

چرا فقط روی F-47 تمرکز کنیم؟

به نظر می‌رسد پنتاگون تصمیم گرفته است که یک جهش بزرگ بهتر از دو لغزش کوچک است. این جهش بزرگ F-47 نیروی هوایی است که ۳.۵ میلیارد دلار بودجه دریافت می‌کند. این تصمیم برای اولویت‌بندی یکی بر دیگری از این واقعیت ناشی می‌شود که این دو جنگنده، هر دو نسل ششم، برای نقش‌های اساساً متفاوتی طراحی شده‌اند. F-47 بوئینگ یک جنگنده برتری هوایی زمینی خواهد بود که قرار است جایگزین F-22 رپتور افسانه‌ای شود. از سوی دیگر، F/A-XX قرار بود یک جنگنده چندمنظوره باشد که از ناوهای هواپیمابر عملیات انجام می‌دهد.

تفاوت‌های جنگنده‌های زمینی و ناوپایه

همانطور که فوربز اشاره کرد، نمی‌توان از یک هواپیما برای هر دو نقش استفاده کرد. جت‌های حامل، زندگی سختی از پرتاب‌های کاتاپولت و فرودهای مهار شده را تجربه می‌کنند که همه این‌ها نیاز به بدنه بسیار مقاوم‌تری دارند. آن‌ها همچنین به ویژگی‌های خاصی مانند بال‌های تاشو برای ذخیره‌سازی فشرده روی عرشه ناو و محافظت در برابر خوردگی آب شور نیاز دارند. توسعه چنین جتی می‌تواند بسیار گران‌تر باشد. علاوه بر این، به نظر می‌رسد پروژه دیگر نیز در مراحل پیشرفته‌تری قرار دارد و گزارش‌ها حاکی از آن است که بوئینگ در حال حاضر به دنبال توسعه F-47 در سنت لوئیس، میسوری است.

انتقاد از تصمیم پنتاگون

با این حال، همه استدلال پنتاگون را نمی‌پذیرند. به گزارش DefenseOne، استیو پارکر، مدیرعامل بوئینگ دیفنس، در نمایشگاه هوایی پاریس به خبرنگاران گفت که شرکتش می‌تواند هر دو جت را به طور همزمان بسازد. او ادعا کرد که بوئینگ تقریباً ۵ میلیارد دلار در تأسیسات خود با هدف اجرای هر دو برنامه سرمایه‌گذاری کرده است.

آیا ایالات متحده واقعاً به چنین جت‌های گران‌قیمتی نیاز دارد؟

با تمام این صحبت‌ها در مورد بودجه و ظرفیت صنعتی، فراموش کردن تصویر بزرگ‌تر آسان است. تلاش برای جنگنده‌های نسل ششم در خلاء اتفاق نمی‌افتد. این بخشی از یک تلاش گسترده‌تر است زیرا کشورهایی مانند روسیه و چین برای توسعه نسل بعدی جت‌های جنگنده عجله دارند. چین از اواخر سال ۲۰۲۴ چندین بار در حال آزمایش جت‌های نسل ششم خود، احتمالاً چنگدو J-36 یا شنیانگ J-50، دیده شده است. قانون‌گذاران به طور قابل درکی عصبی می‌شوند. برخی، مانند نماینده کن کالورت، حتی هشدار داده‌اند که هرگونه تأخیری می‌تواند ایالات متحده را “به طور خطرناکی در نبرد با چین ناتوان” کند.

چرا از پهپادها استفاده نمی‌شود؟

اما با تمام هیاهوی پیرامون پهپادها و هوش مصنوعی، چرا ارتش به جای آن از راه “بدون سرنشین” استفاده نمی‌کند؟ گزارش Axios خاطرنشان کرد که “فرهنگ خلبانی” عمیقاً ریشه‌دار در نیروی هوایی همچنان پابرجاست. جاش کیرشنر از Beacon Global Strategies به این نشریه گفت که از نظر فرهنگی، “نیروی هوایی هنوز برای یک جنگنده کاملاً مستقل آماده نیست”. یک ژنرال بازنشسته نیز همین موضوع را تکرار کرد و خاطرنشان کرد که خلبانانی که پهپادها را هدایت می‌کنند، احساس می‌کنند که “درصد کمی از آگاهی موقعیتی عدم حضور در آنجا” وجود دارد.