همه‌ی ما یک روز جلوی آینه از دیدن لکه های خشک و پوسته‌پوسته روی پوست‌مان شوکه شده‌ایم شاید بعد از تلاش برای محو تیرگی‌ها با خرید کرم ضد چروک یا آزمایش انواع لایه‌بردارها باز هم پوستی ناصاف و خشن داشته باشیم. در بسیاری از موارد، زمانی که از کرم ضد جوش برای تسکین جوش‌های ناشی از خشکی استفاده می‌کنیم، لکه‌ها همچنان باقی می‌مانند. در این گزارش، رازهای پنهان شکل‌گیری لکه های خشک پوست را با نگاهی علمی و راهکارهای کاربردی به عنوان مثال استفاده از کرم ضد لک را مرور می‌کنیم تا از بررسی کنیم چطور از این مهمان ناخوانده خلاص شویم و پوستی یکدست و زنده داشته باشیم.
خشکی پوست به علت کم آبی بدن
کم‌آبی سیستمیک بدن (Dehydration) رایج‌ترین علت ایجاد لکه های خشک است. وقتی شما مایعات کافی مصرف نمی‌کنید، پوست نمی‌تواند رطوبت لازم را تامین کند و اولین نشانه‌اش، ایجاد لکه‌های خشک و سفت در سطوح مختلف بدن است.
اگزما و خشکی پوست
درماتیت آتوپیک (اگزما) با واسطه‌گری التهاب مزمن، مانع عملکرد طبیعی سد پوستی می‌شود. در نتیجه پوست نمی‌تواند بافت نرم و مرطوب خود را نگه دارد و لکه های خشک همراه با خارش و قرمزی ظاهر می‌شوند.
خشکی پوست و علت دیابت
سطح قند خون غیرقابل کنترل در دیابت می‌تواند به کاهش جریان خون و اختلال در تعادل مایعات منجر شود. این شرایط، انتقال آب به سلول‌های پوست را مختل کرده و لکه‌های خشک دردناک ایجاد می‌کند.
خشکی پوست به علت بیماری‌های کلیوی
کلیه‌ها وظیفه‌ی حفظ تعادل مایعات و الکترولیت‌ها را در بدن بر عهده دارند. اختلال در عملکرد آنها (مثلاً به علت نارسایی کلیه)، منجر به از دست رفتن آب و الکترولیت‌ها و در نهایت خشکی پوست می‌شود.
خشکی پوست و بی‌اشتهایی
سوءتغذیه و کمبود کالری در بدن، سبب کاهش تولید چربی و پروتئین‌های ضروری پوست می‌شود؛ امری که سد پوستی را ضعیف کرده و لکه های خشک را تشدید می‌کند.
خشکی پوست در مبتلایان اچ‌آی‌وی
افراد دارای اچ‌آی‌وی به‌دلیل نقص سیستم ایمنی و عوارض جانبی داروهای ضد ویروسی، بیشتر در معرض خشکی و پوسته‌پوسته شدن پوست قرار می‌گیرند.
خشکی پوست به علت عوارض جانبی برخی دارویی
داروهایی مانند ادرارآورها، ملین‌ها و برخی آنتی‌هیستامین‌ها می‌توانند با تأثیر روی تعادل آب و چربی پوست، لکه‌های خشک و پوسته‌ریزی به‌وجود آورند.
علائم پوستی همراه با خشکی
خشکی پوست وقتی به‌طور گسترده‌ای ناحیه‌ای از بدن را درگیر می‌کند، نه‌تنها باعث پوسته‌پوسته شدن و زبری می‌شود، بلکه مجموعه‌ای از نشانه‌های بالینی را به‌وجود می‌آورد که می‌تواند کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار دهد. شناسایی دقیق این علائم به شما کمک می‌کند سریع‌تر به علت‌یابی و درمان اقدام کنید.
قرمزی و التهاب موضعی
نواحی خشک اغلب قرمز، ملتهب و گاهی کمی متورم به‌نظر می‌رسند. این التهاب می‌تواند با احساس گرمای خفیف یا داغی همراه باشد و در لمس کمی حساس باشد. خشکی عمقی پوست گاهی باعث بروز جوش‌های التهابی می‌شود که به سادگی با روش‌های معمولی رفع نمی‌شوند. در این مواقع، استفاده از کرم ضد جوش می‌تواند به کاهش التهاب و پیشگیری از پیدایش ضایعات جدید کمک کند.
خارش مداوم و سوزش
پوسته‌ریزی و ترک‌های ریز، عصب‌های سطحی پوست را تحریک کرده و خارش شدیدی ایجاد می‌کنند. خاراندن مکرر این مناطق ممکن است به بریدگی‌های کوچک و حتی عفونت ثانویه بیانجامد.
پوسته‌پوسته شدن و لایه‌برداری
ایجاد ضایعات خاکستری یا سفید که به‌راحتی از سطح پوست جدا می‌شوند، از نشانه‌های بارز کمبود رطوبت و آسیب به سد دفاعی پوست است.
ترک‌های عمیق و زخمی
در مناطقی مانند پاشنه پا، آرنج و زانو، خشکی شدید می‌تواند باعث ترک‌های عمقی شود که گاهی خونریزی مختصر و دردناک هستند.
حساسیت به لمس و درد خفیف
پوست خشک و ترک‌خورده به دلیل آسیب به لایه شاخی، در برابر فشار یا لمس معمولی نیز واکنش نشان می‌دهد و ممکن است فرد در طی فعالیت‌های روزمره درد را تجربه کند.
تغییر رنگ پوست
لکه‌های خشک ممکن است رنگی تیره‌تر (قهوه‌ای روشن) یا خاکستری به خود بگیرند که نشان‌دهنده‌ی تجمع سلول‌های مرده و کاهش جریان خون موضعی است.
رفع خشکی پوست
بعد از تشخیص علت زمینه‌ای، اقدامات موضعی و تغذیه‌ای زیر مؤثر خواهند بود:
- آب‌رسانی داخلی: روزانه حداقل ۸–۱۰ لیوان آب بنوشید تا رطوبت سلولی باز‌گردد.
- استفاده از مرطوب‌کننده‌های قوی: محصولات حاوی شی‌باتر، گلیسیرین و اسید هیالورونیک سد پوست را تقویت می‌کنند.
- پرهیز از آب داغ: شستشو با آب ولرم موجب حفظ چربی طبیعی پوست می‌شود.
- کرم‌های مراقبتی: برای لکه‌های ناشی از خشکی توصیه می‌شود پس از بهبود اولیه از کرم ضد لک استفاده کنید تا تیرگی‌های باقی‌مانده کم‌رنگ شوند. برای جوش‌های ناشی از خشکی عمقی هم بهره گیری از کرم ضدجوش گزینه‌ی مناسبی است.
- محصولات تکمیلی: اگر در کنار خشکی، موها و پوست سر نیز دچار کم‌آبی است، یک ماسک مو غنی از پروتئین و روغن‌های گیاهی کمک می‌کند تا رطوبت کامل به فولیکول‌ها برسد.
سه نکته برای درمان سریع خشکی پوست
برای درمان سریع خشکی پوست به صورت زیر عمل کنید:
- پاکسازی ملایم: پس از شستشو با شوینده فاقد سولفات، سریعاً مرطوب‌کننده بزنید تا آب درون پوست حبس شود.
- لایه‌برداری ملایم: هفته‌ای یک‌بار با اسکراب نرم، سلول‌های مرده را جدا کرده و جذب مرطوب‌کننده را افزایش دهید.
- محافظت در برابر آفتاب: استفاده از کرم ضدآفتاب SPF 30+ برای جلوگیری از تشدید خشکی با اشعه‌ی UV
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت وجود موارد زیر حتما به پزشک مراجعه کنید:
- خشکی مقاوم به درمان خانگی
- ترک‌های عمیق همراه با خونریزی
- علائم عفونت مانند چرک یا بوی نامطبوع
در این موارد، تشخیص دقیق از طریق پزشک پوست ضروری است و ممکن است نیاز به داروهای ضد التهاب یا آنتی‌بیوتیک باشد.
سخن نهایی
ایجاد لکه‌های خشکی پوست نتیجه‌ی ترکیبی از عوامل محیطی، تغذیه‌ای و پزشکی است. با شناخت دقیق علت، پیروی از روتین مراقبتی استاندارد و استفاده هدفمند از محصولاتی مانند کرم ضد لک، کرم ضدجوش و ماسک مو می‌توانید ضمن بهبود ظاهر پوست، از بروز مجدد لکه‌ها جلوگیری کنید. موفقیت در درمان مستلزم صبر، پیگیری مداوم و در صورت لزوم، مشورت با متخصص است./۴۸۸۶۸۷
source