اولین گام موفق برای قرص ضدبارداری مردانه؛ YCT-529 در آزمایش‌های انسانی ایمن و بدون عوارض جدی

ترکیبات مشابه اما با دقت هدف‌گیری کمتر، پیش‌تر توانسته بودند باعث کاهش تولید اسپرم در مردان شوند، اما این مواد با عوارض جانبی نامطلوبی همراه بودند. این عوارض باعث شد آن داروها برای استفاده به عنوان روش ضدبارداری مناسب نباشند. اما در آزمایش‌های حیوانی، مشخص شد که YCT-529 موجب ناباروری موقتی و قابل بازگشت بدون بروز عوارض جانبی قابل‌توجه می‌شود. همچنین در بررسی‌هایی که روی موش‌ها انجام شد، موش‌های نر پس از توقف دارو توانستند فرزندان سالمی تولید کنند.

بر اساس این نتایج، دارو وارد فاز اول آزمایش‌های انسانی شد. این مرحله ابتدایی از آزمایش روی انسان شامل بررسی ایمنی، قابل تحمل بودن و بروز احتمالی عوارض در گروهی کوچک از داوطلبان سالم است. در این بررسی، 16 مرد داوطلب دارو را در دو نوبت با دوزهای افزایشی دریافت کردند. گروهی نیز دارونما دریافت کردند تا امکان مقایسه فراهم شود.

داوطلبان به مدت 15 روز برای بررسی آثار احتمالی بر سطوح طبیعی هورمون‌ها، بروز التهاب (نشانه‌های آسیب سلولی)، عملکرد کلیه و کبد، بی‌نظمی در ضربان قلب، میل جنسی و حالات روانی تحت نظر بودند. در این مدت هیچ تغییری در میزان هورمون‌های طبیعی بدن مشاهده نشد. همچنین اختلالی در عملکرد کلیه یا کبد و نشانه‌ای از آسیب سلولی گزارش نشد. ناهنجاری خطرناکی در ریتم قلبی مشاهده نگردید و داوطلبان تغییری در میل جنسی یا خلق‌وخو گزارش نکردند.

با این حال، لازم به یادآوری است که شرکت‌کنندگان تنها دو دوز از دارو را مصرف کرده و پیگیری‌ها نیز محدود به 15 روز بود. نویسندگان مقاله اشاره کرده‌اند که هم‌اکنون فاز دوم این پژوهش در حال اجراست که شامل تعداد بیشتری از مردان خواهد بود. پس از آن، مرحله سوم آزمایش‌ها روی صدها مرد انجام خواهد شد تا میزان کارایی، قابلیت بازگشت و عوارض احتمالی مصرف بلندمدت دارو مشخص گردد.

چرا تلاش‌های قبلی در تولید داروی ضدبارداری مردانه ناکام ماندند؟

در حال حاضر، هیچ روش ضدبارداری برای مردان در دسترس نیست که هم مؤثر و ایمن باشد و هم امکان توقف و ازسرگیری تولید اسپرم را در زمان دلخواه فراهم آورد. اگرچه کاندوم‌ها عوارض کمی دارند و استفاده از آن‌ها به صورت دلخواه انجام می‌شود، اما نرخ شکست نسبتاً بالایی دارند (در استفاده معمولی منجر به بارداری در حدود 12% تا 18% مواقع می‌شوند).

وازکتومی، که شامل قطع لوله‌ای است که بیضه‌ها را به سایر اندام‌های تولیدمثلی متصل می‌کند، اثربخشی بالایی دارد (بیش از 99%) و بی‌خطر است، اما بازگشت‌پذیر نبوده و مستلزم یک عمل جراحی جزئی است. در گذشته تلاش‌هایی برای ارائه روش قابل برگشت در پیشگیری از بارداری برای مردان انجام شده است. برخی از این روش‌ها در توقف تولید اسپرم یا جلوگیری از خروج اسپرم از مسیر تولیدمثلی موفق بوده‌اند. با این حال، اغلب به دلیل بروز عوارض ناخواسته به مرحله تولید تجاری نرسیده‌اند.

موفق‌ترین آزمایش‌ در این زمینه شامل استفاده پروژستوژن تزریقی (نسخه مصنوعی هورمون جنسی پروژسترون) بود. این ترکیب پیام توقف تولید هورمون‌های FSH و LH را به مغز منتقل می‌کرد؛ هورمون‌هایی که نقش اصلی در تحریک تولید اسپرم و تستوسترون در بیضه‌ها دارند.

با این حال، مهار LH منجر به توقف تولید تستوسترون در بیضه‌ها می‌شد که برای عملکرد طبیعی و سالم مردان ضروری است. برای جبران کاهش تستوسترون، این شیوه نیازمند دریافت مکمل تستوسترون به صورت قرص یا ژل موضعی بود. با این‌که این روش در ابتدا نویدبخش بود، اما به دلیل بروز عوارض جانبی هورمونی نظیر نوسانات خلقی، آکنه و تغییر در میل جنسی زودتر از موعد متوقف شد.

هنوز مسیر طولانی تا رسیدن این داروی جدید به عنوان گزینه‌ای مناسب برای پیشگیری از بارداری در مردان باقی مانده است، اما این شیوه نوآورانه بسیار امیدوارکننده است، چرا که تعادل هورمونی را بر هم نمی‌زند و به صورت خوراکی مصرف می‌شود، بدون آن‌که به مداخلات تهاجمی نیاز داشته باشد.