آیا استفاده کاربران از گوشی‌های قدیمی برای اقتصاد مشکل‌ساز است؟

آیا واقعا لازم است هر سال یک گوشی هوشمند جدید بخرید؟ احتمالا خیر. اگر از ابتدا یک گوشی مناسب تهیه کرده باشید، به احتمال زیاد همان گوشی هنوز وظایفش را کاملا درست انجام می‌دهد. همین موضوع درباره نخریدن تبلت جدید یا ارتقا ندادن رایانه گیمینگ برای افزودن تنها چند درصد سرعت بیشتر نیز صادق است.

شرکت‌ها، از سازندگان حوزه فناوری گرفته تا خودروسازان، هر سال نسخه‌ی اندکی متفاوت از همان محصول پیشین را عرضه می‌کنند تا شور و هیجان ایجاد کرده و درآمد خود را افزایش دهند، درحالی‌که حقیقت این است که بیشتر ما می‌توانیم با نسخه‌های قدیمی‌ کاملا کنار بیاییم. بنابراین شاید بهتر باشد تنها زمانی ارتقا دهیم که واقعا ضرورت داشته باشد.

اما آیا به این فکر کرده‌اید که با این نگاه احتکارگرانه و صرفه‌جویانه، درحال آسیب‌زدن به کلیت اقتصادی هستید که برای رونق خود به مصرف مداوم وابسته است؟ این پرسش در گزارش تازه‌ای از CNBC مطرح شده است. در این گزارش هشدار داده شده که طولانی‌تر کردن عمر مفید یک دستگاه، اگرچه در کوتاه‌مدت و با توجه به نگرانی‌های گسترده درباره وضعیت بازار کار و توان خرید مصرف‌کننده باعث صرفه‌جویی می‌شود، اما در بلندمدت می‌تواند برای اقتصاد هزینه‌زا باشد، به‌ویژه زمانی که این رفتار احتکارگونه در سطح شرکت‌ها نیز رخ می‌دهد.

بر پایه یک نظرسنجی تازه از Reviews.org که توسط CNBC نقل شده، متوسط مدت نگهداری یک گوشی هوشمند توسط یک کاربر آمریکایی تا سال ۲۰۲۵، به حدود ۲۹ ماه رسیده که نسبت به سال ۲۰۱۶ حدود ۷ ماه افزایش داشته است. درواقع ما در انجام وظیفه نانوشته‌‌ی خود برای حفظ اقتصادی که همین حالا نیز روی وعده‌های مبهم و هیاهوی زیاد پیرامون هوش مصنوعی (AI) تکیه دارد، کوتاهی می‌کنیم.

درک اکراه مردم از ارتقای گوشی دشوار نیست. گوشی‌های موبایل اکنون بسیار توانمندتر از یک دهه پیش هستند و قیمتشان نیز همین واقعیت را بازتاب می‌دهد. دوربین‌های آن‌ها فوق‌العاده پیشرفته‌اند، نمایشگرها نرخ نوسازی بسیار روان و بالایی ارائه می‌دهند، و سخت‌افزار داخلی آن‌ها به‌اندازه‌ای قدرتمند است که هم می‌توان با آن بازی‌های سنگین انجام داد، هم ویدئو ویرایش کرد، هم در تماس‌های ویدئویی شرکت جست و در شبکه‌های اجتماعی پیمایش کرد.

با این همه، شرکت‌های وابسته به سهام‌داران همچنان نیازمند ولخرجی مصرف‌کنندگان هستند تا چرخ‌های سودآوری‌شان بچرخد. تولید محصولی که عمر طولانی داشته باشد در کوتاه‌مدت سودآور نیست. شرکت Instant Pot که فروشنده آرام‌پزهای محبوب بود، در سال ۲۰۲۳ پس از افت فروش محصولاتش اعلام ورشکستگی کرد. تحلیل کارشناسان نشان داد دلیل مرگ این کسب‌وکار کاملا روشن بود: محصولات Instant Pot بیش از حد خوب و بادوام بودند، و وقتی مشتری یکی از آن‌ها را می‌خرید، دیگر نیازی به خرید دوباره پیدا نمی‌کرد. پس از ورشکستگی، این شرکت توسط یک کمپانی سرمایه‌گذاری خصوصی خریداری شد و این مالک جدید در جریان یک پرونده ضدانحصار، حتی تلاش کرد با معرفی یک مدل با طرح موسوم به MAGA حمایت دولت ترامپ را جلب کند.

البته دستگاه‌های کهنه مانند گوشی‌های هوشمند نیازمند تعمیر هستند و همین نیاز یک بخش کامل از شرکت‌ها را در حوزه خدمات تعمیر فعال نگاه داشته است. اما بسیاری از شرکت‌ها، از جمله اپل که از مشهورترین نمونه‌هاست، تلاش می‌کنند تعمیر دستگاه را تا حد امکان دشوار کنند؛ چه تعمیر توسط کاربر باشد یا یک مرکز شخص ثالث. این کار از طریق روش‌هایی مانند عدم شناسایی قطعات غیراوریجینال توسط نرم‌افزار دستگاه انجام می‌شود.

استیون اثوال (Steven Athwal)، مدیرعامل The Big Phone Store که در زمینه فروش گوشی‌های بازسازی‌شده فعالیت می‌کند، در گفت‌وگو با CNBC گفت که اگر دولت‌ها و غول‌های فناوری به‌طور جدی از فرآیند بازسازی پشتیبانی می‌کردند، دستگاه‌های قدیمی می‌توانستند بخشی از یک چرخه اقتصادی پایدار شوند. به گفته او، در این صورت نیاز به جایگزینی مداوم از میان می‌رود و فشار مالی ناشی از ارتقاهای همیشگی از دوش کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ برداشته می‌شود.