زندگی مملو از انتخابهاست. برخی تصمیمها ساده و کمخطرند؛ مثلاً انتخاب اینکه برای شام چه بخوریم، در تصویر بزرگ زندگی چندان اهمیتی ندارد. اما در مقابل، تصمیمهایی وجود دارند که پیچیده، سنگین و تعیینکنندهاند؛ از ترک شغل و تشکیل خانواده گرفته تا سرمایهگذاری همه پسانداز در یک کسبوکار جدید، این تصمیمات از انتخابهایی هستند که میتوانند مسیر زندگی را تغییر دهند. اما مردم بیشترین چالش را با کدام تصمیمها دارند؟
برای پاسخ به این پرسش، گروهی از روانشناسان دانشگاه زوریخ در سوئیس یک پرسشنامه طراحی کردند تا میزان استرس و بلاتکلیفی افراد در مواجهه با انتخابهای دشوار را ارزیابی کنند. برخلاف بسیاری از پژوهشها که فهرستی از موقعیتهای پرخطر را از پیش تعیین میکنند، تیم به سرپرستی رناتو فری (Renato Frey)، پاسخها را کاملاً باز گذاشت تا افراد بدون محدودیت، تنها یک تصمیم پرریسک را گزارش کنند. یافتههایی که در مجله Psychological Science منتشر شده، نشان میدهد الگوهای نگرانی در سال ۲۰۲۵ میان مردم بهطرز قابلتوجهی مشابه است.
فری توضیح داد:
ما از شرکتکنندگان خواستیم فقط یک انتخاب پرریسک را ذکر کنند. در مجموع، توزیع این تصمیمها در حوزههای مختلف زندگی تقریباً ثابت باقی میماند.
- پذیرفتن شغل جدید
- رها کردن شغل
- سرمایهگذاری کردن
- رانندگی کردن
- خوداشتغال شدن
- خریدن خانه
- جراحی کردن
- ازدواج کردن
- واکسن زدن
- مهاجرت کردن
- سفر کردن
- استفاده از فناوری
- سیگار کشیدن
- بچهدار شدن
- پذیرش فناوری 5G
- سرمایهگذاری پول در یک کار پرخطر
- دریافت آموزش یا تحصیل
- سوار هواپیما شدن
- تغییر محل سکونت
- عدم پایبندی به توصیههای ارتقادهنده سلامت
- ملاقات با مردم
- تغییر شغل به یک کار نامشخص
- ترک کردن خانه
- ترافیک
- بیمه نگرفتن
صرفنظر از ویژگیهای جمعیتشناختی، اکثریت افراد پذیرفتن یک شغل جدید را پرریسکترین تصمیم زندگی خود دانستند. پس از آن، ترک شغل، سرمایهگذاری مالی، رانندگی، کسبوکار شخصی و خرید خانه در جایگاههای بعدی قرار گرفت.
شگفتی آنجا بود که نتایج برخلاف تصورات اولیه برخی پژوهشگران از آب درآمد. انتظار میرفت تصمیمهایی مرتبط با سلامت یا فعالیتهای روزمره مانند تنها سفر کردن در صدر قرار گیرند، اما دادهها چیز دیگری نشان دادند.
فری افزود:
این یافته برای ما جالب بود؛ انگار نتایج برعکس چیزی شد که انتظار داشتیم. مردم در وهله اول به خطرات شغلی فکر میکنند.
در ادامه، تیم تحقیقاتی فهرستی فشرده از ۱۰۰ تصمیم پرریسک تهیه کرد؛ تصمیمهایی که در زندگی روزمره بهطور مشترک تجربه میشوند و در حوزههایی مانند شغلی، مالی و عاطفی دستهبندی شدهاند. این طبقهبندی همچنین براساس گروههای سنی و جنسیت نیز انجام شده است تا بررسی روندهای گستردهتری ممکن شود. یکی از نمونههای قابلتوجه این است که پژوهشگران بررسی کردند آیا تصمیمهای پرریسک در دوران پیش از همهگیری کرونا، حین آن و پس از آن تغییر کردهاند یا نه. اما به گفته فری، نتایج در تمام این دورهها به شکل شگفتانگیزی ثابت باقی ماند.
تنها تفاوت مهم، در شیوهای بود که افراد ریسک را تعریف میکردند. این واژه عمداً مبهم گذاشته شد تا گستردهترین دامنه پاسخها ثبت شود. برای برخی، ریسک به معنای موقعیتهای تصادفی مانند قمار است، اما برای برخی دیگر، تصمیمهای سنگین و سرنوشتساز. برخی داوطلبان از تصمیم شخصی خود گفتند و برخی دیگر داستان انتخابهای پرخطر اطرافیانشان را بازگو کردند. سپس توضیح دادند که پیامد انتخاب ریسکی و غیرریسکی چه بوده است.
با این حال، متغیرهای جمعیتشناختی نیز در برخی الگوها نقش داشتند؛ برای مثال، بزرگترین ریسک از نگاه جوانان معمولاً ترک شغل است، در حالی که افراد مسنتر پذیرفتن یک شغل جدید را خطرناکتر میدانند.
فری توضیح داد:
این الگوهای ظریفتر کمک میکند بفهمیم کدام گروههای جامعه بیشتر در معرض کدام انتخابهای پرریسک قرار دارند.
به باور پژوهشگران، این پایگاه داده جدید میتواند به سیاستگذاران کمک کند تا تشخیص دهند کدام گروهها به ابزارهای حمایتی و کمک در تصمیمگیری نیاز دارند. همچنین روانشناسان میتوانند از این اطلاعات برای درک الگوهای گستردهتر میان مراجعان استفاده کنند.
فری در پایان گفت:
فکر میکنم این پژوهش میتواند الگویی برای انجام مطالعات اکتشافی و دادهمحور باشد؛ پژوهشی که هر از گاهی لازم است تا درک تازهای از تصمیمهای واقعی مردم در زندگی به دست بیاوریم.
source
کلاس یوس