سومین مهمان میان ستاره ای وارد منظومه شمسی شد ؛ تلسکوپ جدید روبین اولین کاشف آن بود

تلسکوپ تازه‌ تأسیس روبین توانست پیش از همه، دنباله‌دار میان ستاره ای 3I/ATLAS را در مسیر عبورش از منظومه شمسی رصد کند.

به گزارش تکراتو و به نقل از gizmodo، حدود یک ماه پیش، جرمی ناشناس با سرعت زیاد در منظومه شمسی دیده شد که بعدها مشخص شد یک دنباله‌دار بین‌ستاره‌ای است و از خارج منظومه ما به سمت خورشید در حرکت است.

چندین تلسکوپ بزرگ از سراسر جهان به رصد این مهمان مرموز پرداختند، اما جالب اینجاست که تلسکوپ تازه‌ تأسیس «ورا سی. روبین» نخستین رصد رسمی از این دنباله‌دار را به ثبت رسانده است.

در یک اتفاق جالب، ستاره‌شناسان در زمان آزمایش‌های اولیه تلسکوپ روبین، آن را به سمت ناحیه‌ای از آسمان نشانه رفتند که این دنباله‌دار در آنجا ظاهر شده بود.

تصاویر ثبت‌شده توسط این رصدخانه که در ارتفاعات رشته‌کوه آند در شیلی قرار دارد، بعدها نشان دادند که 3I/ATLAS از همان ابتدا در میدان دید تلسکوپ بوده است. طبق یک مقاله که به‌تازگی در وب‌سایت علمی arXiv منتشر شده، این تصاویر در تاریخ ۲۱ ژوئن، حدود ۱۰ روز پیش از کشف رسمی دنباله‌دار گرفته شده‌اند.

رصدخانه روبین تحت نظارت بنیاد ملی علوم آمریکا و وزارت انرژی این کشور فعالیت می‌کند و به بزرگ‌ترین دوربین دیجیتال ساخته‌شده برای علم نجوم مجهز است. این دوربین که اندازه‌ای به بزرگی یک خودرو دارد، دارای وضوح ۳.۲ میلیارد پیکسل است و می‌تواند تصاویر و ویدیوهایی با کیفیت فوق‌العاده بالا از آسمان شب ثبت کند.

نخستین تصاویر عمومی این تلسکوپ در تاریخ ۲۳ ژوئن منتشر شد که در مدت تنها ۱۰ ساعت میلیون‌ها ستاره و کهکشان از جمله چند ابرنواختر را به تصویر کشید؛ تصاویری که می‌توانند به درک بهتر از روند گسترش کیهان کمک کنند.

با این سطح از دقت، جای تعجب نیست که روبین زودتر از همه متوجه عبور این دنباله‌دار شده باشد. نخستین شواهد رسمی از حضور 3I/ATLAS بین ۲۵ تا ۲۹ ژوئن و همچنین اول جولای توسط سامانه هشدار برخورد سیارکی ATLAS ثبت شد.

در دوم جولای نیز تلسکوپ Deep Random Survey در منطقه ریو هورتادو شیلی آن را رصد کرد. در همین تاریخ، مرکز اجرام کوچک اتحادیه بین‌المللی نجوم تأیید کرد که این دنباله‌دار منشأیی بین‌ستاره‌ای دارد؛ اتفاقی که تنها برای سومین بار در تاریخ علم نجوم ثبت می‌شود.

از آن زمان تاکنون، ستاره‌شناسان تلاش دارند بیشترین اطلاعات ممکن را از این جرم آسمانی جمع‌آوری کنند. به‌تازگی تلسکوپ جمینی نورث در هاوایی نمایی بسیار دقیق از هاله اطراف این دنباله‌دار ثبت کرده است.

بر اساس مشاهدات اولیه، 3I/ATLAS قدیمی‌ترین دنباله‌داری است که تاکنون کشف شده؛ چیزی حدود دو میلیارد سال قدیمی‌تر از منظومه شمسی ما.

در مقایسه با دو جرم بین‌ستاره‌ای قبلی یعنی اوموآموآ و دنباله‌دار بوریسوف، 3I/ATLAS نه تنها قدیمی‌تر، بلکه سریع‌تر هم هست. یک مطالعه اولیه نشان می‌دهد که این دنباله‌دار با سرعتی حدود ۶۰ کیلومتر بر ثانیه در حال حرکت است.

تصاویر ابتدایی ثبت‌شده توسط روبین از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند، چرا که دقیق‌ترین مشاهدات اولیه از این دنباله‌دار به شمار می‌روند. مقاله منتشرشده شامل ۴۹ تصویر از این جرم است، البته برخی از تصاویر به دلیل ثبت شدن در حالت تنظیم اولیه تلسکوپ و فوکوس نبودن، حذف شده‌اند.

۱۹ تصویر ثبت‌شده در وضعیت عملیاتی نشان می‌دهند که 3I/ATLAS رفتاری کاملاً شبیه به دنباله‌دار دارد، از جمله داشتن هاله‌ای از گاز و غبار که هسته یخی آن را احاطه کرده است.

در نهایت، همان‌طور که روبین اولین تلسکوپی بود که این جرم را دید، نخستین تلسکوپی هم خواهد بود که آن را از دست می‌دهد. در تاریخ ۲۲ آگوست، 3I/ATLAS از ناحیه‌ای از آسمان که در حال حاضر توسط روبین رصد می‌شود، خارج خواهد شد.

تا آن زمان، تیم تحقیقاتی مقاله در تلاش‌اند تا با استفاده از تصاویر روبین اطلاعات بیشتری از این بازدیدکننده بین‌ستاره‌ای جمع‌آوری کنند.