جیکاب، شیری ۱۱ساله، برخلاف تمام پیش‌بینی‌ها توانسته سال‌ها پس از از‌دست‌دادن یکی از پاهای خود زنده بماند و اکنون پژوهشگران می‌دانند که راز این بقا در راهبرد ابتکاری شکار او نهفته است.
جیکاب که به قلاده‌ی رهگیری مجهز شده، پای چپِ عقبی خود را در نتیجه‌ی گرفتار شدن در تله‌ی شکارچیان غیرقانونی از دست داده است. این شیر که یکی از پاهای خود را در تله‌ی شکارچیان از دست داده، همه‌ی پیش‌بینی‌های دانشمندان حوزه‌ی حفاظت از حیات‌وحش را نقض کرده، زیرا او با ابداع روشی نوین و خلاقانه برای شکار، توانسته است زنده بماند.
جیکاب، شیری ۱۱ساله در پارک ملی ملکه الیزابت در اوگاندا، سال گذشته هنگامی خبرساز شد که او و برادرش تیبو در فیلمی مشاهده شدند که در آن، آن دو بیش از ۱.۵ کیلومتر در رودخانه‌ای مملو از کروکودیل شنا کردند. این طولانی‌ترین شنا تا کنون در میان شیرها بود.
شکارچیان گوشت‌خوار وقتی مجروح می‌شوند معمولاً به لاشه‌خواری روی می‌آورند، به دام‌های اهلی حمله می‌کنند یا اگر خوش‌شانس باشند، با کمک گروه خود زنده می‌مانند. اما جیکاب که پس از دریده شدن توسط گاومیش آبی، یکی از چشمان خود را نیز از دست داده است، تنها برادرش تیبو را در کنار خود دارد.
پژوهشگران گمان می‌کردند که او پس از از‌دست‌دادن پای عقبی خود در سال ۲۰۲۰ به‌زودی از گرسنگی خواهد مرد. الکساندر براچکوفسکی از پروژه‌ی پایش شیر کیامبورا می‌گوید «اما او به‌هیچ‌وجه تسلیم نشد». او در این پروژه، با پشتیبانی صندوق مشارکت سافاری آتشفشان‌ها که یک سازمان غیردولتی اوگاندایی با تمرکز بر حفاظت و توسعه‌ی جوامع محلی لست، فعالیت می‌کند.
براچکوفسکی که از سال ۲۰۱۷ جیکاب را زیر نظر دارد، از زنده ماندن او شگفت‌زده شد. با این حال، تصاویر ثبت‌شده توسط پهپاد حرارتی، راز او را آشکار کرده: این شیر آموخته است همچون یک پلنگ رفتار کند.
از آن‌جا که او دیگر قادر نیست همچون شیرهای سالم با زور بازوی خود طعمه را از پا درآورد، در میان بوته‌زارها و جنگل‌های انبوه، کمین‌گاه‌هایی در فاصله‌ی نزدیک ایجاد می‌کند و در زمان مناسب با جهشی ناگهانی بر طعمه حمله‌ور می‌شود یا آن را از پناهگاهش بیرون می‌کشد.
به گفته‌ی براچکوفسکی، او طعمه‌هایی را هدف می‌گیرد که معمولاً در رژیم شکار شیرها وجود ندارند. در تصاویر شبانه‌ی ثبت‌شده، دیده شده که جِیکاب در حال شکار گرازهای جنگلی به وزن حدود ۲۰۰ کیلوگرم است و این کار را هم به‌تنهایی و هم در کنار برادرش انجام می‌دهد.
براچکوفسکی توضیح می‌دهد: «جیکاب نمی‌تواند با سرعت بدود، بنابراین شانسی برای تعقیب طعمه ندارد. از آن‌جا که او نوع خاصی از خوک را هدف قرار می‌دهد، می‌دانیم که رژیم غذایی خود را تغییر داده است. همین باعث شده که رفتارش بیش از پیش به پلنگ‌ها شباهت پیدا کند و دست به خطرات بزرگی بزند. اما او مجبور به این کار بوده و در واقع موفق شده است.»
به گفته‌ی اندرو لاوریدج از سازمان جهانی حفاظت از گربه‌سانان به نام Panthera، از دست دادن اندام‌ها در میان گربه‌سانان «امر رایجی» است.
جیکاب و برادرش تیبو، هر دو به قلاده‌های رهگیری مجهز هستند. کریگ پکر از دانشگاه مینه‌سوتا که چندین دهه رفتار شیرها را مطالعه کرده، گفت: «انتظار دارم در سایر گروه‌های شیرها نیز رفتار مشابهی مشاهده شود، در میان آن‌هایی که هر چهار اندام سالم را دارند و در همان منطقه زندگی می‌کنند.»
اما براچکوفسکی یادآور می‌شود که چنین چیزی در این مورد رخ نداده است؛ زیرا شیرهای پارک ملی ملکه الیزابت عمدتاً بر شکارهای بزرگ و سریع مانند آنتیلوپ‌ها و گاومیش‌های آبی تمرکز دارند.
به گفته‌ی جورج شالر، که پژوهش میدانی او در دهه‌ی ۱۹۶۰ بر روی شیرهای سرنگتی، نخستین مطالعه‌ی بزرگ درباره‌ی روابط شکارچی و طعمه بود، «گاه شیرها مانند پلنگ‌ها رفتار می‌کنند و از درختان بالا می‌روند».
با این حال، حتی شیرهای درخت‌زی نیز سبک شکار ویژه‌ی خود را حفظ می‌کنند و شیرهایی که اندامی از دست داده‌اند، موسوم به «شیرهای سه‌پا»، معمولاً به دست گروه خود زنده نگه داشته می‌شوند.
براچکوفسکی گزارش داده که جیکاب در طول دو سال گذشته بین ۱۰ تا ۲۰ بار از کانال «کازینگا» شنا کرده است. او به‌طور میانگین روزانه ۱.۷۳ کیلومتر حرکت می‌کند، مسافتی کمتر از یک شیر سالم، اما بسیار زیاد برای حیوانی مجروح. براچکوفسکی می‌گوید که این تحرک ممکن است ناشی از کمبود طعمه‌ی مناسب یا نیاز به یافتن جفت باشد.
به باور او، راهبرد نوین شکار جیکاب ممکن است رفتاری قابل‌انتقال باشد که بتواند در معکوس کردن روند کاهش جمعیت شیرها در منطقه‌ای که با از‌دست‌رفتن زیستگاه، تغییرات اقلیمی و گسترش جوامع انسانی روبه‌رو است، مؤثر واقع شود. از همین رو، جیکاب از دیدگاه «نمادین و ژنتیکی» حائز اهمیت است.
شالر در پایان می‌گوید: «این شیر نمونه‌ای درخشان از بقای شگفت‌انگیز است؛ آن‌ها گونه‌ای از مبارزان واقعی هستند.»
source
کلاس یوس