24 مرداد 1403 ساعت 14:53
به نظر می‌رسد مجلس برنامه‌های جدیدی برای کنترل مصرف بنزین دارد. ماجرای طرح جدید سهمیه بندی بنزین چیست و آیا باید منتظر گرانی سوخت باشیم؟
از همان ابتدا دولت چهاردهم با مسئله سوخت برخورد قاطعانه داشت و اعلام کرده بود باید قیمت‌ها افزایش یابد. ایران در برهه‌ای از زمان صادرکننده سوخت به کشورهای همسایه بود اما امروز ناچار شده‌ایم از کشورهای دیگر واردات داشته باشیم. متاسفانه خرید سوخت باعث هدررفت سالانه میلیاردها دلار سرمایه می‌شود!
طرح جدید سهمیه بندی بنزین
به اعتقاد کارشناسان در شرایط کنونی مصرف بنزین افزایش یافته و سالانه هر چه سوخت تولید می‌کنیم، مصرف می‌شود و باز هم با کسری مواجهیم. در صورتی که اوضاع به همین منوال ادامه یابد، نیاز به واردات افزایش خواهد یافت و ناترازی نیز به تبع آن بیشتر می‌شود. چاره کار چیست؟ آیا دولت جدید راهکاری برای مقابله با وضع فعلی دارد؟
به عقیده گروهی از کارشناسان و موافقان افزایش قیمت سوخت، در کنار خودروهای فرسوده و پرمصرف قدیمی، یکی از مهمترین دلایل عدم مدیریت مصرف بنزین در کشورمان، سرکوب قیمتی است. به باور این گروه دولت باید به سمت روش‌هایی گام بردارد که مصرف مردم را کنترل کند و کاهش دهد.
راهکار موافقان طرح افزایش قیمت بنزین، اعمال سهمیه به نفر است که می‌تواند منجر به افزایش عدالت اجتماعی در توزیع یارانه بنزین و کنترل مصرف شود. در روش فوق افراد می‌توانند تا سقف مشخصی از یارانه سوخت خود استفاده کنند و پس از اتمام آن می‌بایست به قیمت آزاد سوخت موردنیاز خودرویشان را تأمین کنند. یکی از اعضای مجلس نمایندگان در همین راستا می‌گوید:
با کمک بنزین به نفر علاوه بر بهینه شدن مصرف به دلیل مزایای صرفه جویی در مصرف بنزین و صرفه اقتصادی آن، مشکل خودروهای تک سرنشین و هدررفتن نیز حل و فصل می‌شود. در حال حاضر قیمت یک بطری آب معدنی چند برابر یک لیتر بنزین است و بدیهی است که در چنین شرایطی افراد هیچ کنترلی روی میزان مصرف نداشته باشند. اگر قیمت‌ها واقعی شود، افراد به مدیریت مصرف می‌پردازند.
بیشتر بخوانید:
بهترین راهکارهای عملی برای کاهش مصرف سوخت خودرو
سهمیه‌بندی مقدمه عدالت توزیعی سوخت
رئیس جمهور دولت چهاردهم تأکید کرده در عمر چهارساله ریاست جمهوری‌اش شاهد افزایش قیمت بنزین نخواهیم بود اما اعلام کرده قرار است بنزین یارانه‌ای و به صورت سهمیه در اختیار هر فرد قرار بگیرد. وحید احمدی، نماینده مجلس شورای اسلامی با عنایت به گفته‌های مسعود پزشکیان تصریح کرده:
به نظر من اگر دولت بتواند در چهارچوب طرح مدونی متناسب با عدالت اجتماعی سهم هر کسی از بنزین یارانه‌ای را اختصاص دهد، اتفاقات خوبی رخ می‌دهد. در این چهارچوب هر فرد صرف نظر از اینکه وسیله نقلیه دارد یا خیر از سهمیه بنزین بهره می‌برد.
به گفته احمدی، در طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر به جای اینکه بنزین را به یک خودرو اختصاص دهیم، به هر فرد میزانی از بنزین یارانه‌ای تعلق می‌گیرد. اگر فردی بیشتر از سهمیه‌اش بنزین مصرف می‌کند باید از بازار آزاد مازاد مصرفی‌اش را تهیه کند. آن دسته از افرادی که بنزین اضافه دارند می‌توانند مازادش را در بازار آزاد به فروش برسانند.
به نظر می‌رسد اختصاص سهمیه به نفر با معیارهای عدالت اجتماعی سازگارتر است. در شرایط فعلی اگر پول بیشتری داشته باشید از بنزین بیشتری بهره‌مند خواهید شد و کسانی که خودرو ندارند، سهم بنزینی هم نخواهند داشت حال آنکه در طرح جدید همه مردم صرف از نظر اینکه وسیله نقلیه دارند یا خیر، یارانه سوخت خود را دریافت خواهند کرد.
بیشتر بخوانید:
این خودروها کم مصرف ترین ماشین های حال حاضر بازار ایران هستند
کنترل الگوی مصرف با سهمیه به نفر
کارشناسان معتقدند که در طرح اختصاص سهمیه به نفر مصرف سوخت کنترل خواهد شد چرا که هر فرد سقف مشخصی بنزین نصیبش می‌شود و در صورت تمام شدن آن باید از بازار آزاد سوخت تهیه کند. احمدی معتقد است:
در طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر، افراد به تناسب دارایی و مصرفی که دارند، هزینه آن را می‌پردازند و اقشار ضعیف نیز از یارانه بیشتر بهره می‌برند. در این شرایط اندک اندک افرادی که مصارف بالایی دارند آن را به قیمت واقعی می‌خرند و از این نظر کنترل مصرفی صورت می‌گیرد.
در واقع وقتی افراد بدانند که برای مثال 40 لیتر بنزین تا پایان ماه دارند و در صورت اتمام باید هر لیتر بنزین آزاد را چند برابر قیمت یارانه‌ای پرداخت کنند، سعی می‌کنند بهینه مصرف کنند که به نفع همه مردم است.
حذف خودروهای تک سرنشین
وقتی طرح اختصاص سهمیه به هر نفر راه اندازی شود، یک بازار ثانویه ایجاد خواهد شد که برخی از افراد می‌توانند سهمیه بنزین خود را در آنجا به فروش برسانند. مسلما قیمت سوخت در این بازار بیش از بنزین یارانه‌ای است و به همین خاطر خودروهای تک سرنشین به مرور زمان از شهر جمع خواهند شد چرا که دیگر صرفه اقتصادی نخواهد داشت.
حق داریم در شرایطی که قیمت یک بطری آب معدنی بیشتر از یک لیتر بنزین است، مصرف بی‌رویه و نامعقول داشته باشیم. مادامی که نرخ بنزین واقعی نشود، مردم مدیریتی روی مصرف سوخت خود نخواهند داشت.
برنامه دولت چهاردهم در حوزه بنزین
به نظر می‌رسد طرح مجلس برای مدیریت مصرف سوخت در کشور به نفع تمام اقشار مردم است اما مهم این است که دولت چهاردهم برای اعمال این طرح برنامه مدونی تدارک ببیند تا منافع همه مردم رعایت و در نظر گرفته شود. احمدی، نماینده مجلس شورای اسلامی در پایان صحبت‌های خود خاطرنشان می‌کند:
دولت باید در کنار اعمال روش اختصاص سهمیه بنزین به نفر، در راستای بهبود فرهنگ مصرف نیز گام بردارد. باید حامل‌های انرژی به عنوان سرمایه ملی برای مردم از جایگاه‌های ویژه‌ای برخوردار شوند و از هدررفت آنها جلوگیری به عمل آید.
source