«ما سیاسی نیستیم!»؛ اینفلوئنسر‌هایی که زیر نقاب «غیر سیاسی» بودن، پروپاگاندای کرملین را تبلیغ می‌کنند +عکس

اقتصاد ۲۴- ترجمه نوژن اعتضادالسلطنه- “الکساندرا جوست” اینفلوئنسر متولد هنگ کنگ، هنگام راه‌اندازی کانال جدید یوتیوب خود با نام “ساشا و روسیه” در ماه جولای، مدت کوتاهی پس از حذف کانال قبلی‌اش توسط آن پلتفرم، اعلام کرد که من برای مردم الهام بخش بوده‌ام تا “روسیه را دوست داشته باشند” و این شاید “خطرناک‌ترین جنایت من باشد”!

“جوست” که از پدری آمریکایی و مادری روس در هنگ کنگ متولد شد، اکنون ۲۷ ساله است و پس از گذراندن دوران نوجوانی خود در ایالات متحده و بلژیک، جایی که به گفته او “همیشه روسوفوبیا (روس هراسی) ” را تجربه کرده بود پس از یک سال زندگی در سن پترزبورگ در سن ۱۹ سالگی، تصمیم گرفت به روسیه نقل مکان کند. 

“ما سیاسی نیستیم”!

او می‌گوید علیرغم اینکه ویدئوهایش درباره زندگی و فرهنگ روسیه “به هیچ وجه سیاسی” نیستند، کانال قبلی اش در یوتیوب سال گذشته “بدون هیچ توضیحی” حذف شد، اگرچه از آن زمان به بعد او کماکان مطالب خود را در مورد جاذبه‌های گردشگری، طبیعت و سنت‌های روسیه در پلتفرم “تیک تاک” جایی که بیش از ۱۵۰۰۰۰ دنبال کننده دارد و در پلتفرم “اینستاگرام” جایی که بیش از ۲۰۰ هزار دنبال کننده دارد منتشر کرده است. 

با این وجود، “غیر سیاسی” خواندن محتوای منتشر شده توسط “جوست” همان طور که او این ادعا را مطرح می‌کند غیر صادقانه است چرا که به نظر می‌رسد بسیاری از ویدئو‌های “جوست” به اصطلاح “ارزش‌های سنتی” را ترویج می‌کنند که در سالیان اخیر به یکی از عناصر اصلی کارزار پروپاگاندای کرملین تبدیل شده‌اند. برای مثال، “جوست” در یکی از ویدئو‌های خود می‌گوید که روس‌ها به طور کلی “آداب و رسوم سنتی بیشتری” در فرهنگشان ریشه دوانده است. برای مثال، او می‌گوید در روسیه “مرد تامین کننده نیاز‌های مالی، همسرش می‌باشد”. سپس او به زنان غربی که به دنبال یافتن همسر روس هستند توصیه می‌کند که “به زنانگی خود افتخار کنند و از تلاش برای برابری با مردان دست بردارند”. 

در ویدئوی دیگری شبیه به خرید سال نوی گذشته “تاکر کارلسون” مجری محافظه کار آمریکایی در مسکو، “جوست” برای اثبات اینکه “روس‌ها گرسنه نیستند” به یک فروشگاه مواد غذایی روسیه می‌رود و از قیمت مناسب کالا‌ها می‌گوید و یک صندوقدار را نشان می‌دهد که تاکید می‌کند تحریم‌های غرب به هیچ وجه بر زندگی روزمره روس‌ها تاثیر نگذاشته‌اند، روایتی که سال هاست از سوی کرملین مطرح می‌شود. 

بیشتر بخوانید:  چه می‌شد اگر اتحاد جماهیر شوروی هرگز وجود نداشت؟/ اگر شوروی نبود اقتصاد روسیه به کجا می‌رفت؟

حقوق بگیران کرملین

علیرغم آن که “جوست” این تصور که هر محتوای مرتبط با روسیه در ویدئوهایش مصداق تکرار پروپاگاندای کرملین است را رد می‌کند و طرح این موضوع را مورد تمسخر قرار می‌دهد، اظهارنامه مالیاتی او در سال ۲۰۲۳ نشان می‌دهد که نامش در فهرست دریافت کنندگان دستمزد از تلویزیون “نووستی” شرکت مادر “راشا تودی” شبکه خبری دولتی روسیه و تبلیغ کننده پروپاگاندای کرملین به زبان‌های مختلف بوده است. 

در سال گذشته ویدئو‌هایی از اینفلوئنسر‌های خارجی که “ارزش‌های سنتی” روسیه را ستایش می‌کنند، با فراوانی بیشتری در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده‌اند. “راشا تودی” یکی از بزرگترین رسانه‌های تبلیغ کننده پروپاگاندای حکومت روسیه که توسط اتحادیه اروپا و ایالات متحده تحریم شده است، در فاصله سال‌های ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۴ میلادی بیش از ۵۵ میلیارد روبل (۵۸۵ میلیون یورو) از دولت روسیه کمک مالی دریافت کرده بود. 

در من “روح روسی” وجود دارد

“جوست” که گاهی اوقات در سفر‌های خود به شهر‌های روسیه توسط “دومینگو گارسیا” همسر مکزیکی اش همراهی می‌شود می‌گوید به دلایل ایدئولوژیک به روسیه نقل مکان کرده است. گارسیا پس از فارغ التحصیلی از مدرسه عالی اقتصاد یکی از دانشگاه‌های برجسته روسیه در سال ۲۰۲۴، اتاق بازرگانی LATAM را در روسیه تأسیس کرد که در وب سایت خود به عنوان یک سازمان غیرانتفاعی برای ترویج تجارت دوجانبه بین کشور‌های آمریکای لاتین و روسیه معرفی و توصیف شده است. 

با این وجود، مشخص نیست که آن سازمان تا چه اندازه فعال است، زیرا هیچ گزارشی از فعالیت آن در رسانه‌ها منتشر نشده است. علاوه بر این، تحقیقات “نوایا گازتا” نشان داد که هیچ شخص حقوقی‌ای در روسیه پیدا نشده که به نام “گارسیا” نهادی را ثبت کرده باشد علیرغم آن که نام او به عنوان بنیانگذار آن سازمان اعلام شده است. 

“گارسیا” که نامش به عنوان یکی از مشتریان یک آژانس روابط عمومی برای بلاگر‌های خارجی که به همراه همسرش در روسیه کار می‌کنند ذکر شده است، در کنار “جوست” در یکی از برنامه‌های تلویزیون دولتی روسیه حضور داشته و در مصاحبه‌ای که در اینترنت منتشر شد کاهش “ارزش‌های سنتی” در غرب را محکوم کرد و مدعی شد که “روح روسی” در او وجود دارد. 

ویدئو‌هایی از اینفلوئنسر‌های خارجی که “ارزش‌های سنتی” روسیه را ستایش می‌کنند، طی سال گذشته با فراوانی بیشتری در رسانه‌های اجتماعی منتشر شده‌اند و اینفلوئنسر‌های شناخته‌شده‌تر اغلب در رویداد‌های مشابه شرکت می‌کنند و از عبارات مشابه برای توصیف روسیه استفاده می‌کنند، چیزی که به طور فزاینده‌ای به نظر می‌رسد یک کارزار بازاریابی هماهنگ برای ارائه چهره‌ای مثبت از روسیه باشد.

برای مثال، ماه گذشته چندین اینفلوئنسر از صومعه‌ای در مسکو در تاریخ ۱۹ ژانویه بازدید بعمل آوردند تا در مراسم غسل تعمید عیسی مسیح بنابر بر باور ارتدکس‌ها شرکت کنند. در این مراسم عسل تعمید با غوطه ور شدن در آب سرد انجام می‌شود. سفر اینفلوئنسر‌ها توسط “اسپاس” یک شبکه تلویزیونی فدرال مرتبط با کلیسای ارتدکس روسیه، سازماندهی شد و چندین روز بعد آن اینفلوئنسر‌ها را در یک گزارش تلویزیونی به نمایش گذاشته بود. 

بیشتر بخوانید:  کا گ ب در اقتصاد پیش و پس از شوروی چه نقشی داشت؟/ پوتین بعد از فروپاشی شوروی برای چه کسی کار می‌کرد؟/ اعضای اسرارآمیزترین سرویس اطلاعاتی جهان چگونه به تاجر تبدیل شدند؟

محتوای تکراری و دستوری اینفلوئنسر‌ها در حمایت از روسیه

علاوه بر مواردی که توسط “الکساندرا جوست” منتشر شده، “گابریله دووازان” اینفلوئنسر فرانسوی، “پترو استرامتزی” بلاگر ایتالیایی و “لیزا گراف” اینفلوئنسر آلمانی ویدئو‌های مشابهی را از سفر خود به روسیه منتشر کرده بودند. “گراف” و “جوست” در ماه فوریه در فاصله چهار روز از یکدیگر ویدئو‌هایی درباره متروی مسکو و جشن سال نوی چینی در تاریخ ۲۹ ژانویه در مسکو به نمایش گذاشتند و ویدئو‌های مشابهی را در مورد بازار کریسمس در میدان سرخ در ماه دسامبر منتشر کرده بودند.

“دووازان” و “جوست” هر دو سال گذشته به شهر سوزدال در مرکز روسیه سفر کردند اگرچه “جوست” ابتدا در ماه اکتبر به آنجا رفت و ویدئویی را با لباس سنتی روسی منتشر کرد و سپس “دووازان” در ماه دسامبر، ویدئوی مشابهی را منتشر کرده بود. روایت مطرح شده از سوی آن دو به طور چشمگیری شبیه به یکدیگر بودند. دووازان پس از بازدید از سنت پترزبورگ تصمیم گرفت از پاریس به روسیه نقل مکان کند و از سال ۲۰۲۲ در روسیه زندگی می‌کند و ویدئو‌هایی را به زبان‌های فرانسوی و روسی منتشر می‌کند. 

ارتباط اینفلوئنسر‌ها با جاسوس شناخته شده روسیه

دووازان در دسامبر ۲۰۲۴ میلادی با “ماریا بوتینا” جاسوس سابق روس که بعدا قانونگذار در مجلس دوما شد و اکنون ریاست سازمانی را برعهده دارد که به مهاجران غربی به منظور سفر به روسیه به منظور “ارزش‌های سنتی” آن کشور کمک می‌کند، مصاحبه‌ای را انجام داد. بوتینا که در ایالات متحده به دلیل عدم مطلع ساختن مقام‌های دولتی مبنی بر اینکه به عنوان یک مامور روسیه عمل می‌کند به ۱۸ ماه زندان محکوم شده بود، متعاقباً به روسیه مسترد شد جایی که با شبکه خبری “راشا تودی” در پروژه‌ای با تمرکز بر “مهاجرت خارجی‌ها به روسیه” همکاری کرد، موضوعی که “جوست” نیز در یکی از ویدئو‌های اخیر خود به آن پرداخته بود.

اینفلوئنسر‌های خارجی اغلب از سفر‌های سازماندهی شده توسط “بوتینا” گزارش منتشر می‌کنند. “گراف”، “جوست” و “مارتین هلد” اینفلوئنسر اتریشی همگی در ماه ژانویه در گردهمایی افرادی که از ۱۲ کشور غربی به گفته بوتینا پس از مخالفت با “سیاست‌های جنسیتی در داخل کشورشان” به روسیه نقل مکان کرده بودند، حضور داشتند. 

این اولین باری نیست که “راشا تودی” از اینفلوئنسر‌های خارجی برای ترویج روایت‌های همسو با کرملین استفاده می‌کند. در سپتامبر ۲۰۲۴ میلادی نیز وزارت دادگستری ایالات متحده، “کنستانتین کلاشنیکف” و “یلنا آفاناسیوا” دو تن از کارکنان شبکه خبری “راشا تودی” را متهم کرد که به طور مخفیانه نزدیک به ۱۰ میلیون دلار به یک شرکت تولید محتوا در تنسی که با چندین سازنده محتوای آمریکایی کار می‌کرد انتقال داده‌اند و ظاهرا در ازای این پول به آنان دستورالعمل‌هایی در مورد نحوه پوشش رخداد‌های روسیه ارائه شده و به آنان گفته شده بود که به جای پوشش خبری در مورد نقش داشتن داعش بر روی نقش اوکراین و رابطه آن کشور با آمریکا و تاثیر آن در تیراندازی در داخل سالن کنسرت در مسکو در ماه مارس تمرکز صورت گیرد. 

در حالی که نام این شرکت و نام تولیدکنندگان محتوای مرتبط با آن هرگز فاش نشد، به گزارش شبکه خبری “سی ان ان” شرکت مورد بحث Tenet Media بوده که با چندین بلاگر دست راستی آمریکایی از جمله “دیو روبین” که بیش از ۲ میلیون مشترک در یوتویب دارد و “تیم پول” با بیش از یک میلیون مشترک در یوتیوب در ارتباط بوده است. هر دوی آنان پس از آن اظهاراتی منتشر کردند که در آن مدعی شدند قربانی توطئه چینی روسیه بوده‌اند. تاکنون هیچ اتهامی علیه آن دو بلاگر مطرح نشده است. 

منبع: نوایا گازتا